CBI ચીફ, લોકપાલ, CEC... આ અધિકારીઓની પસંદગી માટે એક જ ટેબલ પર બેસશે PM મોદી અને રાહુલ ગાંધી

રાહુલ ગાંધીને હવે કેબિનેટ મંત્રીનો દરજ્જો મળ્યો છે. આનાથી પ્રોટોકોલ લિસ્ટમાં તેમનું સ્થાન પણ વધશે અને તેઓ વિપક્ષી ગઠબંધનના પીએમ ચહેરાના સ્વાભાવિક દાવેદાર પણ બની શકે છે. અઢી દાયકાથી વધુ લાંબી રાજકીય કારકિર્દીમાં રાહુલ ગાંધીએ આ પ્રથમ બંધારણીય પદ સંભાળ્યું છે. રાહુલ પાંચમી વખત સાંસદ છે. મંગળવારે, તેમણે હાથમાં બંધારણની કોપી સાથે સાંસદ તરીકે શપથ લીધા.

રાહુલ ગાંધી પાંચમી વખત સાંસદ તરીકે ચૂંટાયા

આ વખતે લોકસભા ચૂંટણીમાં રાહુલ કેરળના વાયનાડ અને ઉત્તર પ્રદેશના રાયબરેલીથી જીત્યા છે, પરંતુ તેમણે વાયનાડ બેઠક પરથી રાજીનામું આપી દીધું છે. હવે વાયનાડમાં પેટાચૂંટણી યોજાશે અને રાહુલની બહેન પ્રિયંકા ગાંધી વાડ્રા ત્યાંથી ચૂંટણી લડશે. રાહુલ ગાંધીએ 2004માં રાજનીતિમાં પ્રવેશ કર્યો હતો અને ઉત્તર પ્રદેશના અમેઠીમાંથી પહેલીવાર જીત મેળવી હતી. તેઓ અમેઠીમાંથી ત્રણ વખત ચૂંટણી જીત્યા. 2019માં તે વાયનાડથી જીત્યા હતા.

આ નિમણૂંકોમાં રાહુલ ગાંધીની દખલગીરી જોવા મળશે

લોકસભા અને રાજ્યસભામાં વિરોધ પક્ષના નેતાઓને વર્ષ 1977માં વૈધાનિક માન્યતા આપવામાં આવી હતી. આવી સ્થિતિમાં બંધારણીય પદો પર નિયુક્તિમાં રાહુલ ગાંધીની પણ ભૂમિકા રહેશે. વિપક્ષના નેતા તરીકે રાહુલ ગાંધી લોકપાલ, CBI ડાયરેક્ટર, મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર, ચૂંટણી કમિશનર, સેન્ટ્રલ વિજિલન્સ કમિશનર, સેન્ટ્રલ ઇન્ફોર્મેશન કમિશનર, NHRC ચીફની પસંદગીથી સંબંધિત કમિટીઓમાં સદસ્ય હશે અને તેમની નિયુક્તિમાં વિપક્ષના નેતાની પસંદગીનો રોલ હશે. તે આ પેનલના સભ્ય તરીકે જોડાશે.

રાહુલ પીએમ સાથેની બેઠકમાં હાજરી આપશે

આ તમામ નિમણૂંકોમાં વિપક્ષના નેતા તરીકે રાહુલ એ જ ટેબલ પર બેસશે જ્યાં વડાપ્રધાન અને સભ્યો બેસશે. આ નિમણૂકો સંબંધિત નિર્ણયોમાં વડા પ્રધાને વિપક્ષના નેતા તરીકે રાહુલ ગાંધીની સંમતિ પણ લેવી પડશે. તેમનો અભિપ્રાય અને સલાહ મહત્વપૂર્ણ રહેશે.

રાહુલ સરકારી સમિતિઓનો પણ ભાગ હશે

રાહુલ સરકારના આર્થિક નિર્ણયોની સતત સમીક્ષા કરી શકશે અને સરકારના નિર્ણયો પર ટિપ્પણી પણ કરી શકશે. તેઓ 'પબ્લિક એકાઉન્ટ્સ' કમિટીના વડા પણ બનશે, જે સરકારના તમામ ખર્ચની તપાસ કરે છે અને તેની સમીક્ષા કર્યા પછી ટિપ્પણી પણ કરે છે.

રાહુલ ગાંધી વિપક્ષના નેતા તરીકે સંસદની મુખ્ય સમિતિઓમાં પણ સામેલ થઈ શકશે અને તેમને સરકારની કામગીરીની સતત સમીક્ષા કરવાનો અધિકાર રહેશે.

કયા પાવર અને અધિકાર...

- કેબિનેટ મંત્રીની સમકક્ષ રેન્ક
- સરકારી સુસજ્જિત બંગલો
- સચિવાલયમાં ઓફિસ
- ઉચ્ચ સ્તરીય સુરક્ષા
- મફત હવાઈ મુસાફરી
- મફત ટ્રેન મુસાફરી
- સરકારી વાહન અથવા વાહન ભથ્થું
- 3.30 લાખનો માસિક પગાર અને ભથ્થાં
- દર મહિને હોસ્પિટાલિટી ભથ્થું
- દરેક વર્ષ દરમિયાન દેશની અંદર 48 થી વધુ મુસાફરી માટે ભથ્થું
- ટેલિફોન, સચિવ સહાય અને તબીબી સુવિધાઓ

વિરોધ પક્ષના નેતાના કાર્યો શું છે?

લોકસભામાં વિપક્ષના નેતાનું કામ ગૃહના નેતાની વિરુદ્ધનું હોય છે, પરંતુ તેમ છતાં ગૃહમાં આ જવાબદારી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. વિપક્ષ એ લોકશાહી સરકારનો આવશ્યક ભાગ છે. વિપક્ષ પાસેથી અસરકારક ટીકાની અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે, તેથી સંસદનો સૌથી મહત્વપૂર્ણ ભાગ વિપક્ષ છે એમ કહેવું ખોટું નથી. શાસક પક્ષ સરકાર ચલાવે છે અને વિપક્ષ ટીકા કરે છે. આમ બંનેની ફરજો અને અધિકારો છે. સરકાર અને મંત્રીઓ પર હુમલો કરવો એ વિપક્ષનું કામ છે. એક કાર્ય એ છે કે વિપક્ષે ખામીયુક્ત વહીવટ પર સવાલ ઉઠાવવો જોઈએ અને તેનો જોરદાર વિરોધ કરવો જોઈએ. સરકાર અને વિપક્ષ સર્વસંમતિથી કામ કરે છે. જો પરસ્પર સહિષ્ણુતાનો અભાવ હોય તો સંસદીય સરકારની પ્રક્રિયા તૂટી જાય છે.

રાજીવ, સોનિયા બાદ રાહુલ ગાંધીને વિપક્ષના નેતાની જવાબદારી મળી

આ ત્રીજી વખત છે જ્યારે ગાંધી પરિવારનો કોઈ સભ્ય લોકસભામાં વિરોધ પક્ષના નેતાની ભૂમિકામાં હશે. આ પહેલા સોનિયા ગાંધી અને રાજીવ ગાંધી પણ લોકસભામાં વિપક્ષના નેતાની જવાબદારી નિભાવી ચૂક્યા છે. સોનિયા ગાંધીએ 13 ઓક્ટોબર 1999થી 06 ફેબ્રુઆરી 2004 સુધી વિપક્ષના નેતાની જવાબદારી નિભાવી હતી. આ સિવાય રાજીવ ગાંધી 18 ડિસેમ્બર 1989 થી 24 ડિસેમ્બર 1990 સુધી વિપક્ષના નેતા પણ હતા.

કોંગ્રેસ સૌથી મોટી પાર્ટી છે, 99 સાંસદો ચૂંટાયા છે

આ સાથે જ કોંગ્રેસને 10 વર્ષ બાદ વિપક્ષી નેતાનું પદ મળ્યું છે. 2014 અને 2019માં કોંગ્રેસ પાસે વિપક્ષી નેતા માટે દાવો કરવા માટે પૂરતા સાંસદો નહોતા. 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસની સંખ્યા લગભગ બમણી થઈ ગઈ છે. 2019માં કોંગ્રેસે 52 સીટો જીતી હતી. આ વખતે તેને 99 બેઠકો મળી છે. 2014ની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસ માત્ર 44 બેઠકો જીતવામાં સફળ રહી હતી. 2014 અને 2019માં ભાજપ પછી બીજી સૌથી મોટી પાર્ટી હોવા છતાં કોંગ્રેસ મુખ્ય વિરોધ પક્ષ તરીકે ઓળખ મેળવી શકી નથી. વાસ્તવમાં, નિયમ એવો છે કે જે પક્ષ 10 ટકાથી ઓછી બેઠકો ધરાવે છે તે નીચલા ગૃહમાં વિપક્ષના નેતાના પદ પર દાવો કરી શકે નહીં.