Ravi River Water: ભારતે પાકિસ્તાન તરફ વહેતું 'રાવી'નું પાણી અટકાવ્યું, 45 વર્ષની સમસ્યાનો આવ્યો અંત

1960માં બંને દેશો વચ્ચે થયો હતો આ કરાર

આ કરાર વિશ્વ બેંકની દેખરેખ હેઠળ 1960માં બંને દેશો વચ્ચે થયો હતો. જ્યારે પાકિસ્તાનને સિંધુ, ઝેલમ અને ચિનાબ નદીઓના પાણીનો ઉપયોગ કરવાનો અધિકાર છે. જમ્મુ-કાશ્મીર અને પંજાબ વચ્ચેના મતભેદોને કારણે શાહપુર કાંડી બેરેજનું કામ અટકી ગયું હતું. જેના કારણે રાવીના પાણીનો મોટો હિસ્સો પાકિસ્તાન તરફ વહી ગયો હતો. 1979 માં, પંજાબ અને જમ્મુ અને કાશ્મીરની સરકારો વચ્ચે એક કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાં ઉપલા ક્ષેત્રમાં રણજીત સાગર ડેમ અને નીચલા પ્રદેશમાં શાહપુર કાંડી બેરેજ બનાવવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. આવું એટલા માટે થયું જેથી પાણીના પ્રવાહને પાકિસ્તાન જતા અટકાવી શકાય.

આ પ્રોજેક્ટનો ઇતિહાસ 

જમ્મુ અને કાશ્મીરના તત્કાલિન સીએમ શેખ અબ્દુલ્લા અને પંજાબના પ્રકાશ સિંહ બાદલની સરકાર વચ્ચે આ અંગે એક કરાર થયો હતો. આ પછી, તેનો શિલાન્યાસ 1982માં પૂર્વ પીએમ ઈન્દિરા ગાંધીએ કર્યો હતો અને કામ 1998 સુધીમાં પૂર્ણ થવાનું હતું. પરંતુ તે અટવાયું હતું અને માત્ર હવે પૂર્ણ થયું છે. રણજીત સાગર ડેમ 2001માં જ બનાવવામાં આવ્યો હતો. પરંતુ શાહપુર કાંડી બેરેજ ન બનવાના કારણે રાવીના પાણીનો મોટો ભાગ પાકિસ્તાન તરફ વહી જતો હતો. ત્યારબાદ 2008માં શાહપુર કાંડી પ્રોજેક્ટને રાષ્ટ્રીય મહત્વનો જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ કામ 2013માં જ શરૂ થઈ શક્યું હતું.

જો કે, 2014 માં તેના પર ફરીથી કામ બંધ કરવામાં આવ્યું હતું. ત્યારબાદ 2018માં કેન્દ્ર સરકારના હસ્તક્ષેપથી જમ્મુ-કાશ્મીર અને પંજાબ વચ્ચે સમજૂતી થઈ અને ફરીથી કામ શરૂ થયું. હવે ડેમના નિર્માણથી પંજાબની સરહદે આવેલા જમ્મુ-કાશ્મીરના કઠુઆ અને સાંબા જિલ્લાઓને ફાયદો થશે. આ સાથે જમ્મુ-કાશ્મીરને 1150 ક્યુસેક પાણી મળશે, જે 32 હજાર હેક્ટર જમીનને સિંચાઈ કરશે. એટલું જ નહીં આ ડેમમાંથી વીજળી પણ ઉત્પન્ન કરી શકાય છે. તમને જણાવી દઈએ કે પીએમે પોતે 2016માં આ મુદ્દો ઉઠાવતા કહ્યું હતું કે અમે વચન આપીએ છીએ કે ભારતના હિસ્સાનું પાણી તેના ઉપયોગ માટે જ વાપરવામાં આવે અને પાકિસ્તાન તરફ ન જાય.