પાન-મસાલા અંગેની સુપ્રીમ કોર્ટની કાર્યવાહીમાં સામે આવી રસપ્રદ બાબતોઃ તમાકું અલગ કેમ?
સંજય શર્મા.નવી દિલ્હીઃ નિશી ગંધા અને ચુલસી (નામ બદલ્યું છે) ઉર્ફે પાન મસાલા અને તમાકુ અલગ-અલગ વેચવાનું ગણિત, ચતુરાઈ અને સત્ય સુપ્રીમ કોર્ટમાં સામે આવ્યું.…
ADVERTISEMENT
સંજય શર્મા.નવી દિલ્હીઃ નિશી ગંધા અને ચુલસી (નામ બદલ્યું છે) ઉર્ફે પાન મસાલા અને તમાકુ અલગ-અલગ વેચવાનું ગણિત, ચતુરાઈ અને સત્ય સુપ્રીમ કોર્ટમાં સામે આવ્યું. ચર્ચા દરમિયાન એવું બહાર આવ્યું હતું કે કાયદાના સકંજામાં ન આવે તે માટે બંને અલગ-અલગ પેકમાં વેચાય છે. પરંતુ પછી સામે આવ્યું કે, પહેલા પડીકીને ખોલવામાં આવે છે, મિક્સ કરવામાં આવે છે અને પછી તેને ચાવનાર વ્યક્તિની તબિયત બગાડે છે. કારણ કે પાન મસાલા અને તમાકુ સાથે ભેળવ્યા બાદ તે ગુટખા બની જાય છે અને મેડિકલ સાયન્સ મુજબ તે મોઢાના કેન્સર માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ પરિબળ છે. તમિલનાડુમાં તેના વેચાણ પર પ્રતિબંધ મૂકવાની સૂચનાને પડકારતી તેના નિર્માતાઓની અરજી પર ચર્ચા દરમિયાન રસપ્રદ દલીલો સામે આવી.
કાયમી પ્રતિબંધ કેમ નથી?- સુપ્રીમ
ગુટખા પર પ્રતિબંધ લગાવવાના આદેશને પડકારતી અરજી પર સુનાવણી દરમિયાન સુપ્રીમ કોર્ટે ટિપ્પણી કરી હતી કે તમે કોઈ અમૃત વેચતા નથી. ગુટખાના વેચાણ પર કાયમી પ્રતિબંધ કેમ નથી? તમિલનાડુ સરકારના વકીલ કપિલ સિબ્બલે કહ્યું હતું કે, “તે સમજી શકતો નથી.” કારણ કે મેન્યુફેક્ચરિંગ કંપનીઓ પાન મસાલા અને ગુટકા અલગ-અલગ પાઉચમાં વેચે છે. લોકો વિવિધ પુડિયા ખરીદે છે અને તેમાં મિક્સ કરીને ગુટકા બનાવે છે. હવે તમે મને કહો કે તમાકુ અને પાન મસાલાના વેચાણ અને ખરીદી પર પ્રતિબંધ કેવી રીતે મૂકવો?
‘શું આ અમૃત છે?’
વાસ્તવમાં, મદ્રાસ હાઈકોર્ટે તમિલનાડુ સરકારના નોટિફિકેશનને રદ કર્યું હતું જેમાં ગુટકા, પાન મસાલા, ચાવવાની તમાકુ જેવા ઉત્પાદનોના વેચાણ અને ખરીદી પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. મદ્રાસ હાઈકોર્ટના આદેશને તમિલનાડુ સરકારે સુપ્રીમ કોર્ટમાં પડકાર્યો હતો. જસ્ટિસ કેએમ જોસેફ અને જસ્ટિસ બીવી નાગરત્નની બેન્ચે સુનાવણી દરમિયાન સરકારને પૂછ્યું કે દર વર્ષે આ પ્રકારની નોટિફિકેશન બહાર પાડવાને બદલે તેના પર કાયમી પ્રતિબંધ કેમ ન મૂક્યો? શું આ અમૃત છે?
ADVERTISEMENT
આ વખતે ગાડી નહીં, બાઈક પલટી ગઈ! અસદ-વિકાસ દૂબે UPના બે એન્કાઉન્ટરની સરખામણી અંગે જાણો
જાન્યુઆરીમાં, તમિલનાડુ સરકારે ખાદ્ય સુરક્ષા કમિશ્નરની સૂચનાને રદ કરી દીધી હતી. જેમાં જાહેર આરોગ્યને ધ્યાનમાં રાખીને આ પ્રતિબંધ લાદવામાં આવ્યો હતો. પાન મસાલા અને ગુટકા ઉત્પાદકો મદ્રાસ હાઈકોર્ટમાં ગયા હતા. હાઈકોર્ટે આ આદેશને રદ કર્યો હતો. કારણ કે ફૂડ સેફ્ટી એન્ડ સ્ટાન્ડર્ડ એક્ટ અને સિગારેટ એન્ડ અધર ટોબેકો પ્રોડક્ટ્સ (એડવર્ટાઈઝમેન્ટ એન્ડ રેગ્યુલેશન ઓફ ટ્રેડ એન્ડ કોમર્સ સપ્લાય એન્ડ ડિસ્ટ્રિબ્યુશન) એક્ટ (કોટપા) મુજબ, સિગારેટ અને ચ્યુઈબલ સેન્ટેડ તમાકુની ફોટો વોર્નિંગ વગરની જાહેરાતો પર પ્રતિબંધ યોગ્ય છે, પરંતુ વેચાણ પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ લાદી શકાતો નથી.
હાઈકોર્ટે તેને ફૂડ પ્રોડક્ટ ગણીઃ સિબ્બલ
રાજ્ય સરકારે 2013માં આ પ્રતિબંધ લાદ્યો હતો પરંતુ અસ્થાયી રૂપે. દર વર્ષે સરકાર તેને એક વર્ષ માટે લંબાવે છે. પછી એ જ કોર્ટની કાર્યવાહી થાય છે. ગુટકા ઉત્પાદકો વતી, સીએસ વૈદ્યનાથને કહ્યું કે માત્ર સ્વાસ્થ્ય કટોકટીમાં, તેમની ખરીદી અને વેચાણ પર અસ્થાયી પ્રતિબંધ લાદી શકાય છે. હાલના કાયદાકીય માળખા હેઠળ સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ કરી શકાતો નથી. આ સૂચના તેની બહાર છે. પાન મસાલા, ગુટકા અને તમાકુ ઉત્પાદનોના અન્ય ઉત્પાદક અને પક્ષકારોના વકીલ અભિષેક મનુ સિંઘવીએ પણ જણાવ્યું હતું કે 2006 ના તે કાયદા પર આધારિત સૂચના લાંબા સમયથી સમાપ્ત થઈ ગઈ છે. હવે તેના આધારે દર વર્ષે પ્રતિબંધની સૂચના જારી કરવી સ્વીકાર્ય નથી. આના પર, તમિલનાડુ સરકારના વકીલે જવાબ આપ્યો કે દર વર્ષે સમાન દલીલો આપવી યોગ્ય નથી. કારણ કે આ ઉત્પાદનો વર્ષો વીતી ગયા પછી પણ જનતાના સ્વાસ્થ્ય માટે એટલા જ જોખમી છે. શું વર્ષોથી બેડવિન ઉત્પાદનોના સેવનથી કેન્સરનું જોખમ પણ દૂર થઈ શકે છે અથવા ટાળી શકાય છે? કેવા પ્રકારની દલીલો આપવામાં આવી રહી છે?
ADVERTISEMENT
અમરેલીઃ ગમખ્વાર અકસ્માતમાં 2 વ્યક્તિએ ગુમાવ્યો જીવ, કારના કચ્ચરઘાણ
જસ્ટિસ નાગરત્ને પૂછ્યું કે તમે સીધી રીતે કરી શકતા નથી, તો તમે ગોળગોળ માર્ગે પ્રતિબંધો લાદી રહ્યા છો! સિબ્બલે કહ્યું કે હાઈકોર્ટે તેને ફૂડ પ્રોડક્ટ ગણી છે, તેથી અમે તેને FSA હેઠળ નિયમિત કર્યું છે. આના પર વૈદ્યનાથને ફરી દલીલ કરી હતી કે હાઈકોર્ટે ગુટકાને તમાકુ નહીં પરંતુ ખાદ્યપદાર્થ ગણ્યું છે. સિબ્બલે અપીલ કરી હતી કે સુપ્રીમ કોર્ટ રાજ્ય સરકારને રાજ્યમાં અલગ-અલગ પાન મસાલા અને તમાકુનું વેચાણ કરનારાઓ સામે કાનૂની કાર્યવાહી કરવાનો અધિકાર અને પ્રતિરક્ષા આપતો આદેશ પસાર કરે. પરંતુ સીએસ વૈદ્યનાથને કહ્યું કે એફએસએની કલમ 30(2)(એ) મુજબ આ પ્રતિબંધ માત્ર સ્વાસ્થ્ય કટોકટીમાં જ માન્ય છે. સામાન્ય સંજોગોમાં નહીં. સિબ્બલે કહ્યું કે સુપ્રીમ કોર્ટે 2016માં રાજ્યમાં તમાકુ ઉત્પાદનો પર પ્રતિબંધનો આદેશ જારી કર્યો હતો. અમે નથી ઈચ્છતા કે હાઈકોર્ટ તે આદેશના માર્ગમાં અવરોધો ઊભી કરે. જો કે, આટલી ચર્ચા અને સંવાદ પછી પણ બેન્ચે કોઈ આદેશ આપ્યો ન હતો. જો કે, 18 એપ્રિલની સવારે આ મામલે સુનાવણી પ્રથમ કેસ તરીકે નક્કી કરવામાં આવી હતી.
ADVERTISEMENT
ADVERTISEMENT