મિઝોરમમાં સત્તાધારી પક્ષને પછાડનાર ZPM શું છે? ઈન્દિરા ગાંધીના બોડીગાર્ડે બનાવી છે પાર્ટી

Mizoram Election ZPM: વર્ષ 2012માં દિલ્હીની રાજનીતિમાં મોટો બદલાવ જોવા મળ્યો હતો. વર્ષોથી સત્તામાં રહેલી કોંગ્રેસને પડકારવા માટે એક નવો પક્ષ મેદાનમાં આવ્યો હતો. નામ હતું આમ આદમી પાર્ટી. આ પક્ષ 2011ના અણ્ણા હજારેના ‘લોકપાલ ચળવળ’માંથી ઉભરી આવ્યો હતો અને દિલ્હીમાં ત્યારથી સત્તા પર છે. આવું જ હવે દિલ્હીથી 2000 કિલોમીટર દૂર મિઝોરમમાં થયું. 6 નાના રાજકીય પક્ષોએ મળીને એક જૂથ બનાવ્યું. જે પાછળથી રાજકીય પક્ષ પણ બની ગયો. 4 વર્ષ પહેલા બનેલી આ પાર્ટીએ વર્ષોથી સત્તામાં રહેલી કોંગ્રેસ અને MNFને મોટો ઝટકો આપ્યો છે. આ પાર્ટી ZPM એટલે કે જોરમ પીપલ્સ મૂવમેન્ટ છે. ચાલો તમને ZPM નો ટૂંકો પરંતુ રસપ્રદ ઇતિહાસ જણાવીએ.

મિઝોરમને 1972માં કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ બનાવવામાં આવ્યું હતું, અત્યાર સુધી તે આસામ રાજ્યનો જિલ્લો હતો. બરાબર 15 વર્ષ પછી, મિઝો નેશનલ ફ્રન્ટ એટલે કે MNFની ચળવળને કારણે, તેને સંપૂર્ણ રાજ્યનો દરજ્જો મળ્યો. મિઝો ચળવળના નેતા લાલડેંગા સમગ્ર રાજ્યના પ્રથમ મુખ્યમંત્રી બની ગયા હતા. થોડા વર્ષો પછી તેમનું અવસાન થયું, ત્યારબાદ તેમના અનુગામી જોરમથાંગા દ્વારા કમાન્ડ લેવામાં આવ્યો, જે હજુ પણ મિઝોરમના મુખ્ય પ્રધાન છે. કોંગ્રેસ પણ મજબૂત સ્થિતિમાં હતી, તેમના નેતા લાલ થનહાવલા પણ ત્રણ વખત મુખ્યમંત્રી રહી ચૂક્યા છે. પરંતુ રાજ્યની રચના પછી સત્તાની કમાન MNF અથવા કોંગ્રેસના હાથમાં રહી.

2017 માં, 6 રાજકીય પક્ષોએ સાથે મળીને એક આંદોલન જૂથ બનાવ્યું. તેને ‘ઝોરમ પીપલ્સ મૂવમેન્ટ’ નામ આપવામાં આવ્યું હતું.

લાલદુહોમા ઈન્દિરાના સુરક્ષા વડા હતા

લાલદુહોમા આ આંદોલનનું નેતૃત્વ કરી રહ્યા હતા. લાલદુહોમા એક નિવૃત્ત આઈપીએસ અધિકારી છે જે એક સમયે ઈન્દિરા ગાંધીના સુરક્ષા વડા હતા. આ એ જ વ્યક્તિ છે જ્યારે મિઝોરમમાં મિઝો નેશનલ ફેમાઇન ફ્રન્ટ (જે પાછળથી MNF બન્યું) ચળવળ તેના ચરમ પર હતું. MNF ચીફ લાલડેંગાની લોકપ્રિયતા વધી રહી હતી. તેમણે અલગ દેશની માંગ માટે હિંસાનો માર્ગ અપનાવ્યો હતો. પછી લાલદુહોમાને ઈન્દિરા ગાંધીએ લાલડેંગા સાથે વાત કરવા મોકલ્યા. આ સિવાય લાલદુહોમા મિઝોરમ લોકસભા સીટથી સાંસદ પણ રહી ચુક્યા છે.

2018ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં, આંદોલનકારી જૂથ ZPM એ કેટલાક અપક્ષ ઉમેદવારોને સમર્થન આપ્યું હતું. આ જૂથના ઉમેદવારોએ કુલ 40 બેઠકોમાંથી 36 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી. આ તમામ ઉમેદવારો એક જ ચૂંટણી ચિન્હ અને વિચારધારા પર લડ્યા હતા જેમાંથી 8 ઉમેદવારો જીત્યા હતા. કોંગ્રેસની સરકાર હતી, પરંતુ ZPMના વડા લાલદુહોમાએ મુખ્ય પ્રધાન પીયુ લાલથાનહવલાને સેરછિપ બેઠક પરથી હરાવ્યા હતા. જો કે MNF સૌથી મોટી પાર્ટી તરીકે ઉભરી આવી, સરકાર રચાઈ, જોરમથાંગા ફરીથી મુખ્યમંત્રી બન્યા.

4 વર્ષમાં ZPMએ કરી કમાલ

અત્યાર સુધી, માત્ર કોંગ્રેસ અને MNF 40 બેઠકોવાળી મિઝોરમ વિધાનસભામાં સત્તા પર રહી છે. ZPM માટે વસ્તુઓ અચાનક થોડી બદલાઈ ગઈ હતી. પરંતુ અત્યારે પણ વિજેતા ઉમેદવારો અપક્ષ હતા. આ જીત સાથે જ આનંદપૂર્વક, ZPM પક્ષોએ તેને આંદોલનથી અલગ પક્ષ બનાવવાની જાહેરાત કરી. જાન્યુઆરી 2019માં, ZPMએ ચૂંટણી પંચમાં પક્ષની નોંધણી માટે અરજી કરી અને જુલાઈ સુધીમાં ચૂંટણી પંચે પણ લીલી ઝંડી આપી. રાજકીય પક્ષ બનવાને કારણે, આ વર્ષે ZPMને સમર્થન આપતી સૌથી મોટી પાર્ટી મિઝોરમ પીપલ્સ કોન્ફરન્સે આ ગઠબંધન છોડી દીધું. 2020 માં, કેટલાક વધુ સભ્યોએ જોડાણથી પોતાને દૂર કર્યા.

પછી આવે છે વર્ષ 2023, આ વર્ષ ZPM માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ હતું. લુંગલી મ્યુનિસિપલ કાઉન્સિલની ચૂંટણી તે જ વર્ષે યોજાઈ હતી. ZPMએ આ ચૂંટણીમાં તમામ પક્ષોને હરાવ્યા હતા. કાઉન્સિલની 11માંથી 11 બેઠકો જીતીને એ સ્પષ્ટ થઈ ગયું કે મિઝોરમમાં એક નવો ખેલાડી આવ્યો છે. હવે લાલદુહોમા 2023ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ZPM તરફથી મુખ્યમંત્રી પદના દાવેદાર છે.

આમ આદમી પાર્ટી સાથે સરખામણી

ઘણીવાર ZPM પાર્ટીની સરખામણી અરવિંદ કેજરીવાલની આમ આદમી પાર્ટી સાથે કરવામાં આવે છે. કારણ કે બંનેનો ઈતિહાસ લગભગ સરખો લાગે છે. બંને પક્ષો એક આંદોલનમાંથી ઉભરી આવ્યા છે. બંને પક્ષો ‘પ્રામાણિક સરકાર’ આપવાનું વચન આપે છે. અરવિંદ કેજરીવાલ અને લાલદુહોમા બંને સ્વચ્છ છબીના નેતા ગણાય છે. કેજરીવાલ આઈઆરએસ અધિકારી રહી ચૂક્યા છે જ્યારે લાલદુહોમા ભૂતપૂર્વ આઈપીએસ અધિકારી છે.