શું 1000 ની નોટ ફરી બજારમાં આવશે? પૂર્વ નાણામંત્રીએ ટ્વીટ કરીને કર્યો મોટો ઇશારો

નવી દિલ્હી : 2000 રૂપિયાની નોટ અમારી નોટ સિસ્ટમમાં સૌથી મોટી કરન્સી હતી. ભારતીય રિઝર્વ બેંકે ક્લીન નોટ પોલિસી હેઠળ રૂ. 2000ની નોટો પાછી ખેંચવા માટે એક પરિપત્ર બહાર પાડ્યો છે. આ નોટ પરત કરવાની જાહેરાત બાદ સવાલો ઉઠી રહ્યા છે કે શું હવે 500 રૂપિયાની નોટ સૌથી મોટી હશે કે 1000 રૂપિયાની નોટ પાછી આવશે. ભારતીય રિઝર્વ બેંકે ક્લીન નોટ પોલિસી હેઠળ રૂ. 2000ની નોટો પાછી ખેંચવા માટે એક પરિપત્ર જારી કર્યો છે. આ અંતર્ગત બેંક બજારમાંથી 2000 રૂપિયાની નોટો પાછી ખેંચી લેશે અને સપ્ટેમ્બર 2023 પછી આ નોટો બંધ થઈ જશે. RBIએ નોટ બદલવા માટે 30 સપ્ટેમ્બર 2023ની તારીખ નક્કી કરી છે. આ સાથે એ પણ સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી છે કે લોકોએ ગભરાવું નહીં, આ નોટો પહેલાની જેમ જ બજારમાં ચાલશે અને માન્ય રહેશે, પરંતુ તમે નિયત તારીખ પહેલા બેંકમાં જઈને બદલી કરાવી શકો છો.

શું રૂ.500ની નોટ સૌથી મોટી હશે?
હવે સવાલ એ છે કે શું રૂ.500ની નોટ હવે સૌથી મોટી હશે? જો આપણે ભારતીય રૂપિયાની સિસ્ટમ પર નજર કરીએ તો, 2000 રૂપિયાની નોટ આપણી નોટ સિસ્ટમમાં સૌથી મોટી કરન્સી હતી. આછા ગુલાબી રંગની આ નોટ 8 નવેમ્બર 2016 ના રોજ નોટબંધી પછી રિઝર્વ બેંક દ્વારા જારી કરવામાં આવી હતી. કરન્સી સિસ્ટમમાં આ સૌથી મોટો ફેરફાર હતો, કારણ કે આ પહેલા 1000 રૂપિયાની કરન્સી સૌથી મોટી ચલણમાં હતી. જ્યારે પીએમ મોદીએ નોટબંધી કરી ત્યારે તેમણે રૂ.500 અને રૂ.1000ની જૂની ચલણી નોટો બંધ કરી દીધી હતી.

500ની નોટ નવા રંગમાં પાછી આવી હતી
જો કે આ પછી 500 રૂપિયાની નોટ નવા રંગમાં પાછી આવી હતી, પરંતુ હજાર રૂપિયાની નોટની જગ્યાએ તેની બમણી કિંમતનું ચલણ આવ્યું હતું. હવે શુક્રવારે જ્યારે RBIએ ક્લીન નોટ પોલિસી હેઠળ રૂ. 2000ની નોટ પરત કરવાની જાહેરાત કરી છે, ત્યારે હવે માત્ર રૂ. 500ની નોટ જ કરન્સી સિસ્ટમમાં સૌથી મોટી નોટ રહી છે. શું 1000 રૂપિયાની ચલણ પુનઃસ્થાપિત થશે?આરબીઆઈએ 2000 રૂપિયાની કરન્સી પાછી ખેંચી લીધી છે, પરંતુ હવે સવાલ એ છે કે

શું 1000 રૂપિયાની ચલણ ફરી શરૂ થશે?
વાસ્તવમાં 1000 રૂપિયાનું ચલણ મોટા વ્યવહારો, બજારમાં ખરીદી વગેરે માટે અનુકૂળ હતું. પછી જ્યારે તે બંધ થઈ ત્યારે 2000 રૂપિયાની નોટે મોટી કરન્સીની જગ્યાએ લઈ લીધું, પરંતુ ઘણા દિવસોથી લોકોમાં આ નવી કરન્સીને લઈને મૂંઝવણ હતી. વાસ્તવમાં, તે ભારતીય જનતા અને મધ્યમ વર્ગના લોકોની વિચારસરણી સાથે પણ સંબંધિત છે. ભારતીયો હંમેશા બચત બાબતે સાવધ રહ્યા છે. 2000 રૂપિયાની વાત કરીએ તો લોકો વિચારી રહ્યા છે કે આ મોટી નોટ છૂટક વેચાય તો બે હજારની મોટી રકમ ખર્ચવાની શક્યતા વધી જાય છે.

1000 રૂપિયાની નોટ સાથે આ નાણાકીય જોખમ ઘટીને અડધુ થઈ જાય છે. 1000 રુપિયાની નોટો પુનઃસ્થાપિત થાય તો આશ્ચર્યની વાત નથીઃ પી. ચિદમ્બરમ પૂર્વ નાણામંત્રી પી. ચિદમ્બરમે 1000 રૂપિયાની નોટ પરત કરવા સંબંધિત નિવેદન આપ્યું છે. તેમણે કહ્યું, ‘અપેક્ષા મુજબ, સરકાર/આરબીઆઈએ રૂ. 2000ની નોટો પાછી ખેંચી લીધી છે અને નોટો બદલવા માટે 30 સપ્ટેમ્બર સુધીનો સમય આપ્યો છે. ભાગ્યે જ રૂ. 2000ની નોટ વ્યવહારનું લોકપ્રિય માધ્યમ છે. અમે નવેમ્બર 2016માં આ કહ્યું હતું અને અમે સાચા સાબિત થયા છીએ. રૂ. 500 અને રૂ. 1000 ના નોટબંધીના મૂર્ખ નિર્ણયને આવરી લેવા માટે રૂ. 2000ની નોટ એક બેન્ડ-એઇડ હતી. આ બંને નોટો લોકપ્રિય હતી અને વ્યવહારો માટે વ્યાપકપણે ઉપયોગમાં લેવાતી હતી. નોટબંધીના થોડા અઠવાડિયા પછી, સરકાર/આરબીઆઈને રૂ. 500ની નોટ ફરીથી દાખલ કરવાની ફરજ પડી હતી.

ચિદમ્બરમે કહ્યું કે જો સરકાર/આરબીઆઈ રૂ. 1000ની નોટ પણ ફરીથી રજૂ કરે તો મને આશ્ચર્ય થશે નહીં. તેમણે કહ્યું કે નોટબંધીનો યુગ આવી ગયો છે. નોટો ધીમે-ધીમે પાછી ખેંચાશે રિઝર્વ બેંકના જણાવ્યા અનુસાર હવે 2 હજાર રૂપિયાની નવી નોટોનું પ્રિન્ટિંગ બંધ કરી દેવામાં આવ્યું છે અને રિઝર્વ બેંક ધીમે-ધીમે આ નોટો પાછી ખેંચશે. સામાન્ય લોકો પોતાની પાસે રાખેલી 2-2 હજારની નોટ 30 સપ્ટેમ્બર સુધી કોઈપણ બેંકમાં જમા કરાવી શકે છે. આ સાથે, સામાન્ય લોકોને અગાઉના નોટબંધીની જેમ ચિંતા કરવાની જરૂર રહેશે નહીં અને તેઓ હવે પણ તેમની પાસે રાખવામાં આવેલી 2,000 રૂપિયાની નોટનો ઉપયોગ કરી શકશે. આરબીઆઈએ દેશની બેંકોને તાત્કાલિક અસરથી 2000 રૂપિયાની નોટ જારી કરવાનું બંધ કરવાની સલાહ આપી છે.

નોટબંધી વર્ષ 2016માં થઈ હતી હકીકતમાં, વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 8 નવેમ્બર 2016ના રોજ દેશમાં નોટબંધીની જાહેરાત કરી હતી. ત્યારબાદ 500 અને 1000ની નોટો ચલણમાંથી બહાર કાઢવામાં આવી હતી. સરકારના આ નિર્ણયથી દેશમાં ઘણી ઉથલપાથલ મચી ગઈ હતી, પરંતુ પછી નવી નોટો કરન્સી માર્કેટનો એક ભાગ બની ગઈ હતી. સરકારે 200, 500 અને 2 હજારની નોટો લોન્ચ કરી હતી. પરંતુ હવે 2000 રૂપિયાની નોટ ચલણમાંથી પાછી ખેંચી લેવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. જૂની નોટો જમા કરાવવા અને નવી નોટો મેળવવા લોકોને બેંકોમાં લાંબી લાઈનોમાં ઉભા રહેવું પડ્યું હતું. નોટબંધીની જાહેરાત બાદ આવા અનેક કિસ્સાઓ પણ સામે આવ્યા હતા કે જેમાં ચલણમાંથી બહાર કાઢવામાં આવેલી આ નોટોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો તે કરોડોની રકમ ક્યારેક નદીમાં તો ક્યારેક કચરામાં વહેતી જોવા મળી હતી. પરંતુ આ વખતે 2 હજારની નોટ ચલણમાંથી બહાર નહીં કરાતાં લોકોએ ચિંતા કરવાની જરૂર નથી.