PM મોદીના વિદેશ પ્રવાસથી ભારતને શું મળ્યું? 13 PM, 9 રાષ્ટ્રપતિ અનેક ઉદ્યોગપતિઓ સાથે મુલાકાત

નવી દિલ્હી : આવો જાણીએ વડાપ્રધાન મોદીએ વિદેશ પ્રવાસ દરમિયાન શું કર્યું? તમે કેટલા દેશોના વડાઓને મળ્યા? PM મોદીની આ  મુલાકાતથી ભારતને શું ફાયદો થયો? જાપાનથી શરૂઆત કરી પીએમ મોદી 19મી મેના રોજ જાપાન પહોંચ્યા હતા. અહીં હિરોશિમા શહેરમાં આયોજિત G7 સમિટ અને પછી ક્વાડ કોન્ફરન્સમાં હાજરી આપી હતી. આ દરમિયાન વડાપ્રધાન વિશ્વના ઘણા પ્રતિષ્ઠિત નેતાઓને મળ્યા હતા. અનેક દેશો વચ્ચે દ્વિપક્ષીય વાટાઘાટો પણ થઈ હતી. આ પછી, વડાપ્રધાને પાપુઆ ન્યુ ગિનીમાં આયોજિત ફોરમ ફોર ઇન્ડિયા પેસિફિક આઇલેન્ડ કો-ઓપરેશન એટલે કે FIPICની બેઠકમાં હાજરી આપી હતી.

અહીંથી પીએમ મોદી ઓસ્ટ્રેલિયા પહોંચ્યા. જેમાં તેમણે ભારતીય નાગરિકોના એક વિશાળ જનમેદનીને સંબોધિત કર્યા. PM મોદી 13 દેશોના નવ રાષ્ટ્રપતિઓ, PM ને મળ્યા જાપાન, પાપુઆ ન્યુ ગિની અને ઓસ્ટ્રેલિયાના પ્રવાસ પર, પ્રધાનમંત્રી 13 દેશોના પ્રધાનમંત્રીઓ, નવ રાષ્ટ્રપતિઓ અને અન્ય નેતાઓને મળ્યા. આ દરમિયાન પીએમ મોદીએ અમેરિકા, ફ્રાન્સ, જાપાન સહિત નવ દેશોના રાષ્ટ્રપતિઓ સાથે મુલાકાત કરી હતી. આ સિવાય પીએમ મોદીએ 13 દેશોના વડાપ્રધાનો સાથે પણ મુલાકાત કરી હતી. મોદી જાપાન અને ઓસ્ટ્રેલિયાના ઘણા ઉદ્યોગપતિઓ, કલાકારો, સાહિત્યકારો અને અન્ય મોટી હસ્તીઓને પણ મળ્યા હતા. પીએમ મોદીની ભારત મુલાકાતના ફાયદાઓને સમજવા માટે અમે વિદેશી બાબતોના નિષ્ણાત પ્રો. સુદીપ્તો સેન સાથે વાત કરી. તેમણે પીએમ મોદીની આ મુલાકાતનો અર્થ અનેક મુદ્દાઓમાં જણાવ્યો.

1. G-7 બેઠકમાં અતિથિ તરીકે હાજરી આપી હતીઃ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ હિરોશિમામાં G-7 બેઠકમાં અતિથિ તરીકે હાજરી આપી હતી. G-7 એ વિશ્વના સાત વિકસિત અને સમૃદ્ધ દેશોનો સમૂહ છે. જેમાં કેનેડા, ફ્રાન્સ, જર્મની, ઈટાલી, જાપાન, બ્રિટન અને અમેરિકા સામેલ છે. તેને ગ્રુપ ઓફ સેવન પણ કહેવામાં આવે છે. આ પોતે જ એક મોટી વાત છે. આ દર્શાવે છે કે ભારત હવે વિશ્વમાં કેટલું મહત્વનું બની ગયું છે. આ સિવાય પાકિસ્તાન અને ચીન જેવા દેશોને પણ એક સંદેશ જાય છે કે દુનિયાના મોટા દેશો માટે ભારતનો અર્થ શું છે. જ્યાં એક તરફ ભારતે રશિયાનો સાથ નથી છોડ્યો ત્યાં જ પશ્ચિમી દેશો સાથે ભારતના મજબૂત સંબંધો પણ પીએમ મોદીની વિદેશી કૂટનીતિનું ઉત્તમ ઉદાહરણ છે. આ બેઠક બાદ પીએમ મોદીએ ક્વાડ મીટિંગમાં પણ હાજરી આપી હતી.

2. બિડેનના શબ્દો, દુનિયાને સંદેશ: G-7 બેઠક દરમિયાન ખુદ અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેન PM મોદી પાસે આવ્યા હતા. બંનેએ એકબીજાને ગળે લગાડીને અભિવાદન કર્યું. આ દરમિયાન બિડેને પીએમ મોદીને કહ્યું- અમેરિકામાં ઘણા લોકો કહી રહ્યા છે કે તમે મોદીના કાર્યક્રમમાં જાઓ. તે જ સમયે, ઑસ્ટ્રેલિયાના વડાપ્રધાન એન્થોની અલ્બેનિસે કહ્યું કે તેમને પણ આવી વિનંતી મળી રહી છે, પરંતુ સિડનીમાં સમુદાયના સ્વાગતની ક્ષમતા માત્ર 20,000 લોકોની છે. બિડેન અને અલ્બેનિસે મોદીને કહ્યું કે તેમની પાસે ભીડનું સંચાલન કરવાનો પડકાર છે. આ દરમિયાન અલ્બેનીઝે જણાવ્યું કે કેવી રીતે તેઓ ભારતના પ્રવાસે હતા ત્યારે અમદાવાદના નરેન્દ્ર મોદી સ્ટેડિયમમાં 90,000 લોકોએ તેમનું અને મોદીનું સ્વાગત કર્યું. આના પર બિડેને કહ્યું- મારે તમારો ઓટોગ્રાફ લેવો જોઈએ. અમેરિકાના પ્રેસિડેન્ટનું આ રીતે પીએમ મોદીને મળવું અને આ વાત કહેવી એ દુનિયા માટે એક મોટો સંદેશ છે.

જાપાન સાથે મિત્રતા, ચીનને સંદેશ
જાપાન જઈને પીએમ મોદીએ બંને દેશોની મિત્રતાને વધુ મજબૂત કરી. આ સાથે ભારતે એ પણ કહ્યું છે કે તે દરેક પગલા પર જાપાનની સાથે છે. આ ચીન માટે સ્પષ્ટ સંદેશ હતો. ટેક્નોલોજીના મામલે જાપાન હંમેશા ભારતને મદદ કરતું આવ્યું છે. બંને દેશો વચ્ચેની ભાગીદારી દાયકાઓ જૂની છે. હવે પીએમ મોદી તેને વધુ મજબૂત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. આ એક રીતે ચીનને ઘેરવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.

4. યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિને મળવું એ પણ મોટો સંદેશ છેઃ તાજેતરમાં જ રશિયાના વિદેશ મંત્રી બે વખત ભારતની મુલાકાતે આવ્યા છે. પીએમ મોદીએ ગયા વર્ષે સપ્ટેમ્બરમાં ઉઝબેકિસ્તાનના સમરકંદમાં આયોજિત SCO સમિટ દરમિયાન રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન સાથે મુલાકાત કરી હતી. રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ શરૂ થયા બાદ મોદી પ્રથમ વખત યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિને રૂબરૂ મળ્યા હતા. આખી દુનિયા તેને જોઈ રહી હતી. મોદીએ યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ ઝેલેન્સ્કી સાથે વાતચીત દ્વારા વિવાદનો ઉકેલ લાવવા માટે વાત કરી હતી. તેમજ યુક્રેનને શક્ય તમામ મદદ કરવાની ખાતરી આપી હતી. વડાપ્રધાન મોદીએ ઝેલેન્સકીને કહ્યું- યુક્રેન યુદ્ધ અર્થતંત્ર અને રાજકારણનો નહીં, પરંતુ માનવતાનો મુદ્દો છે. ભારત આ યુદ્ધને ખતમ કરવા માટે દરેક પગલા લેવા તૈયાર છે.

5. પપુઆ ન્યુ ગીનીના પીએમ વડાપ્રધાન મોદીના ચરણ સ્પર્શ: આ કોઈ પણ દેશ માટે ગર્વની વાત છે. બીજા દેશના રાષ્ટ્રપ્રમુખે ભારતના વડાપ્રધાનના ચરણ સ્પર્શ કરીને આશીર્વાદ લીધા હતા. એટલું જ નહીં, તેમને તેમના દેશના સર્વોચ્ચ સન્માનથી પણ નવાજવામાં આવ્યા હતા. આ થોડી સેકન્ડના વીડિયો ફૂટેજને આખી દુનિયાએ જોયો. આના પરથી વિશ્વમાં ભારતની વધતી શક્તિનો અંદાજ લગાવી શકાય છે. એટલું જ નહીં, પાપુઆ ન્યુ ગિનીના વડાપ્રધાન જેમ્સ મેરેપે ફોરમ ફોર ઈન્ડિયા પેસિફિક આઈલેન્ડ કો-ઓપરેશન એટલે કે FIPICની બેઠકમાં ઈન્ડો-પેસિફિક ક્ષેત્રમાં આવતા અનેક દેશોના રાષ્ટ્રાધ્યક્ષોની સામે સ્પષ્ટપણે કહ્યું કે ભારત અમારો નેતા છે. મેરેપે કહ્યું, ‘ભારત ગ્લોબલ સાઉથ એટલે કે વિકાસશીલ અને ગરીબ દેશોમાં લીડર છે. આપણે બધા વિકસિત દેશોના પાવર પ્લેનો શિકાર છીએ. તે સ્પષ્ટ છે કે ભારત હવે વિકાસશીલ અને ગરીબ દેશોનું પ્રતિનિધિત્વ કરી રહ્યું છે. 75 વર્ષમાં ભારતની આ સૌથી મોટી અને સૌથી શક્તિશાળી સિદ્ધિ છે, જ્યારે વિશ્વના ઘણા દેશો તેને પોતાનો નેતા ગણાવી રહ્યા છે.

6. પ્રશાંત ક્ષેત્રમાં ચીનના વધતા દબાણને ઘટાડવા તરફ ભારતનું મોટું પગલુંઃ પેસિફિક ક્ષેત્ર એશિયાને પશ્ચિમી દેશો સાથે જોડે છે. અહીં 50 થી વધુ નાના દેશો અને ટાપુઓ છે. ચીનનો પ્રભાવ અહીં ઝડપથી વધી રહ્યો છે. ચીને બેલ્ટ એન્ડ રોડ ઇનિશિયેટિવ પ્રોજેક્ટ હેઠળ પાપુઆ ન્યુ ગિની નજીક સોલોમન ટાપુઓ સાથે સુરક્ષા કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા, ત્યારબાદ ચીને રાજધાની હોનિયારામાં બંદર બનાવવાનો કરાર જીત્યો હતો.બેઇજિંગ તરફ ઝુકાવ દર્શાવ્યું હતું, જે ક્વાડ જૂથ માટે ભારે ચિંતાનો વિષય છે. ભારત, અમેરિકા, જાપાન અને ઓસ્ટ્રેલિયાના દેશો. પાપુઆ ન્યુ ગિનીના વડાપ્રધાન જેમ્સ મારાપે 2022 માં બેંગકોકમાં ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગને મળ્યા હતા, ત્યારબાદ બેઇજિંગે કહ્યું હતું કે ચીન અને પાપુઆ ન્યુ ગિની બંને સારા મિત્ર છે. આ દરમિયાન ચીને મારાપેને ચીનની મુલાકાત લેવા આમંત્રણ આપ્યું હતું. હવે ભારતીય વડાપ્રધાન પ્રથમ વખત ફોરમ ફોર ઇન્ડિયા પેસિફિક આઇલેન્ડ કો-ઓપરેશન એટલે કે FIPICમાં જોડાયા હતા. આ દ્વારા તેમણે ભારતીય ક્ષેત્રમાં ચીનની વધતી ચાલને રોકવાની દિશામાં પહેલું અને મોટું પગલું ભર્યું.

પેસિફિક ક્ષેત્રના દેશો અને ટાપુઓએ જે રીતે પીએમ મોદીનું સ્વાગત કર્યું તે એક મોટો રાજકીય સંદેશ પણ આપી રહ્યો છે. રિપબ્લિક ઓફ પલાઉ અને ફિજીએ પણ પીએમ નરેન્દ્ર મોદીને તેમના દેશનો સર્વોચ્ચ એવોર્ડ આપ્યો છે. પલાઉએ પીએમને ઇબાકલ એવોર્ડ એનાયત કર્યો, ફિજીએ ‘કમ્પેનિયન ઓફ ધ ઓર્ડર ઓફ ફિજી’ એનાયત કર્યો સન્માન કરવામાં આવ્યું છે. આ બંને દેશો પેસિફિક ક્ષેત્રનો પણ મહત્વનો ભાગ છે. આવી સ્થિતિમાં ભારત માટે આ એક મોટી ઉપલબ્ધિ છે.

7. PM મોદીએ વિકાસશીલ અને ગરીબ દેશોને પોતાની સાથે લાવવા માટે સખત પ્રયાસ કર્યો: FIPIC માં, PM મોદીએ વિકસિત દેશોનું નામ લીધા વિના તેમને નિશાન બનાવ્યા. તેમણે કહ્યું, ‘કોરોનાએ વૈશ્વિક દક્ષિણ એટલે કે વિશ્વના વિકાસશીલ અને ગરીબ દેશો પર સૌથી વધુ અસર કરી છે. ક્લાઈમેટ ચેન્જ, કુદરતી આફતો, ભૂખમરો અને ગરીબી પહેલાથી જ ઘણા પડકારો હતા, હવે નવી સમસ્યાઓ ઊભી થઈ રહી છે. મુશ્કેલ સમયમાં પેસિફિક ટાપુના દેશો સાથે ઉભા રહ્યા. PMએ કહ્યું, ‘ભારતે કોરોના રસી દ્વારા તમામ સાથી મિત્રોની મદદ કરી. ભારત માટે, પેસિફિકના ટાપુઓ નાના ટાપુ દેશો નથી પરંતુ મોટા સમુદ્રી દેશો છે. પીએમ મોદીનું આ ભાષણ તે તમામ વિકાસશીલ અને ગરીબ દેશોના પક્ષમાં હતું. જે એક યા બીજી રીતે વિકસિત દેશોની ઉપેક્ષાનું કેન્દ્ર છે. પીએમ મોદીએ આવા દેશોને આશ્વાસન આપ્યું છે કે, ભારત દરેક મુશ્કેલીમાં તેમની સાથે ઉભું રહેશે, જેમ તે કોરોના સમયે ઉભું હતું. જેના કારણે ભારતે દરિયા કિનારે વસેલા તમામ વિકાસશીલ અને ગરીબ દેશોને જોડવાનું કામ કર્યું છે.

8. ઓસ્ટ્રેલિયા પ્રવાસથી ભારતને શું મળ્યું? : વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી બીજી વખત ઓસ્ટ્રેલિયા પહોંચ્યા. ઓસ્ટ્રેલિયાની સંસદે તાજેતરમાં ભારત સાથે ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ (FTA)ને મંજૂરી આપી છે. આ મોટા ફેરફાર બાદ વડાપ્રધાનની ઓસ્ટ્રેલિયાની આ પ્રથમ મુલાકાત છે. તેમના પ્રવાસની વચ્ચે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ મંગળવારે ઓસ્ટ્રેલિયાની અગ્રણી કંપનીઓના ઉદ્યોગપતિઓ સાથે મુલાકાત કરી હતી. આ પહેલા ઓસ્ટ્રેલિયાના વડાપ્રધાન માર્ચમાં જ ભારત આવ્યા હતા. ત્યારે પણ બંને દેશો વચ્ચે ઘણા મોટા મુદ્દાઓ પર ચર્ચા થઈ હતી. હવે પીએમ મોદીએ ઓસ્ટ્રેલિયાના આ પ્રવાસ સાથે દેશમાં રોકાણને પ્રોત્સાહન આપવાની દિશામાં એક પગલું ભર્યું છે. ભારતીય પ્રશાંત ક્ષેત્રમાં ચીનના વધતા પ્રભાવને ઘટાડવામાં ઓસ્ટ્રેલિયા મહત્વની ભૂમિકા ભજવી શકે છે. આ દૃષ્ટિકોણથી પણ પીએમ મોદીની આ મુલાકાત ઘણી મહત્વની છે.