Surya Grahan 2023: વર્ષનું પહેલું સૂર્ય ગ્રહણ આજે, ભારતમાં સૂતક કાળ મનાશે કે નહીં?, જાણો

નવી દિલ્હીઃ Surya Grahan 2023: વર્ષનું પ્રથમ સૂર્યગ્રહણ 20 એપ્રિલ 2023 એટલે કે આજે થવાનું છે. જણાવી દઈએ કે આજે વૈશાખ અમાસ પણ છે. સૂતક કાળ સૂર્યગ્રહણના 12 કલાક પહેલા શરૂ થાય છે, પરંતુ આ સૂર્યગ્રહણ ભારતમાં દેખાશે નહીં, જેના કારણે સૂતક કાળ પણ માન્ય રહેશે નહીં. વર્ષનું પ્રથમ સૂર્યગ્રહણ કંકણકૃતિ સૂર્યગ્રહણ હશે. આ સૂર્યગ્રહણ ખૂબ જ ખાસ બનવાનું છે કારણ કે આ વખતે એક જ દિવસમાં ત્રણ સૂર્યગ્રહણ પણ જોવા મળશે, જેને વૈજ્ઞાનિકોએ હાઇબ્રિડ સૂર્યગ્રહણ નામ આપ્યું છે. તેમાં આંશિક, કુલ અને વલયાકાર સૂર્યગ્રહણનો સમાવેશ થશે. જ્યોતિષમાં ગ્રહણને અશુભ ઘટનાઓમાં ગણવામાં આવે છે. આ કારણે ગ્રહણ દરમિયાન શુભ કાર્ય અને પૂજા વર્જિત માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે સૂર્યગ્રહણ દરમિયાન સૂર્યને પીડિત થાય છે, જેના કારણે સૂર્યની શુભતા ઓછી થઈ જાય છે.

સૂર્યગ્રહણનો સમયગાળો (Surya Grahan 2023 Timing)
આ ગ્રહણ સવારે 7.4 થી શરૂ થશે અને બપોરે 12.29 કલાકે સમાપ્ત થશે. આ સૂર્યગ્રહણનો સમયગાળો 5 કલાક 24 મિનિટનો રહેશે. પરંતુ, આ સૂર્યગ્રહણ ભારતમાં દેખાશે નહીં, તેથી આ ગ્રહણનો સુતક સમયગાળો માનવામાં આવશે નહીં.

સૂર્યગ્રહણ ક્યારે થાય છે
સૂર્યગ્રહણ ત્યારે થાય છે જ્યારે ચંદ્ર સૂર્ય અને પૃથ્વીની વચ્ચે આવે છે અને પૃથ્વી પર પડછાયો પડે છે. આ સ્થિતિમાં, તે સૂર્યપ્રકાશને સંપૂર્ણપણે અથવા આંશિક રીતે આવરી લે છે. કંકણાકૃતિ સૂર્યગ્રહણને મિશ્ર સૂર્યગ્રહણ માનવામાં આવે છે જેમાં ગ્રહણ વલયાકાર સૂર્યગ્રહણ તરીકે શરૂ થાય છે, પછી ધીમે ધીમે તે પૂર્ણ સૂર્યગ્રહણમાં પરિવર્તિત થાય છે અને પછી ફરી એક વલયાકાર સૂર્યગ્રહણમાં આવે છે.

શું આ સૂર્યગ્રહણ ભારતમાં દેખાશે (Surya Grahan 2023 where to watch)
આ સૂર્યગ્રહણ ભારતમાં દેખાશે નહીં. આ સૂર્યગ્રહણ કંબોડિયા, ચીન, અમેરિકા, માઈક્રોનેશિયા, મલેશિયા, ફિજી, જાપાન, સમોઆ, સોલોમન, બેરુની, સિંગાપોર, થાઈલેન્ડ, એન્ટાર્કટિકા, ઓસ્ટ્રેલિયા, ન્યુઝીલેન્ડ, વિયેતનામ, તાઈવાન, પાપુઆ ન્યુ ગીની, ઈન્ડોનેશિયા, ફિલિપાઈન્સ, માં દેખાશે. દક્ષિણ હિંદ મહાસાગર અને દક્ષિણ માત્ર પેસિફિક મહાસાગર જેવા સ્થળોએ જ દેખાશે.

સૂર્યગ્રહણ દરમિયાન શું ન કરવું (Surya Grahan Dos and Don’ts)
1. ગ્રહણ દરમિયાન, વ્યક્તિએ નિર્જન સ્થાન અથવા સ્મશાન પર એકલા ન જવું જોઈએ. વાસ્તવમાં આ સમય દરમિયાન નકારાત્મક શક્તિઓનું વર્ચસ્વ રહે છે. 2. જ્યોતિષ શાસ્ત્ર અનુસાર ગ્રહણના સમયે સૂવું ન જોઈએ અને સોયમાં દોરો ન નાખવો જોઈએ. 3. આ સિવાય ગ્રહણ દરમિયાન મુસાફરી કરવાનું પણ ટાળવું જોઈએ અને શારીરિક સંબંધો બનાવવાની પણ મનાઈ છે.

સૂર્યગ્રહણ દરમિયાન શું કરવું
1. સૂર્યગ્રહણ પછી ગંગાના પાણીથી સ્નાન કરો. આખા ઘર અને દેવતાઓને પવિત્ર કરો. 2. ગ્રહણ દરમિયાન સીધા સૂર્ય તરફ જોવાનું ટાળો. 3. ગ્રહણ દરમિયાન બહાર જવાનું ટાળો. એ પણ ધ્યાનમાં રાખો કે તમે કોઈ ખોટું કામ ન કરો. 4. ગ્રહણ પછી હનુમાનજીની પૂજા કરો.

સૂર્યગ્રહણ દરમિયાન ખાવા-પીવા પર શા માટે પ્રતિબંધ છે?
ધાર્મિક ગ્રંથોમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે સૂર્યગ્રહણ દરમિયાન કંઈપણ ન ખાવું જોઈએ. સ્કંદ પુરાણમાં પણ ઉલ્લેખ છે કે સૂર્યગ્રહણ દરમિયાન ખોરાક ખાવાથી સ્વાસ્થ્ય પર ખરાબ અસર પડે છે. એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે સૂર્યગ્રહણ સમયે ભોજન કરવાથી તમામ પુણ્ય અને કર્મો નાશ પામે છે.

સૂર્યગ્રહણની આ રાશિઓ પર સૌથી વધુ અસર થાય છે (Surya Grahan Effects On Zodiac sign)
આ ગ્રહણની સૌથી વધુ અસર મેષ રાશિના લોકોને થશે. આ સિવાય સિંહ, કન્યા, વૃશ્ચિક અને મકર રાશિના લોકો પર પણ આ સૂર્યગ્રહણની પ્રતિકૂળ અસર થઈ શકે છે. બીજી તરફ વર્ષનું પ્રથમ સૂર્યગ્રહણ વૃષભ, મિથુન, ધનુ અને મીન રાશિના લોકો માટે ખૂબ જ શુભ રહેશે. મેષ: વર્ષનું પ્રથમ સૂર્યગ્રહણ મેષ રાશિમાં થઈ રહ્યું છે.

સુતક કાલ શું છે? (What is sutak kaal)
ધાર્મિક દ્રષ્ટિકોણથી સુતક્કલને શુભ માનવામાં આવતું નથી. આવી સ્થિતિમાં આ સમય દરમિયાન કોઈપણ પ્રકારના શુભ કાર્ય કરવા પર પ્રતિબંધ છે. સૂર્યગ્રહણના સુતક સમયગાળામાં મંદિરના દરવાજા બંધ રાખવામાં આવે છે. પૂજા કરવાની મનાઈ છે. ગ્રહણ સમયે સુતક દરમિયાન ભગવાનની મૂર્તિઓને સ્પર્શ કરવામાં આવતો નથી અને તેમની પૂજા કરવામાં આવતી નથી. સુતક કાળની શરૂઆતથી તેના અંત સુધી ન તો ભોજન તૈયાર કરવામાં આવે છે અને ન તો ભોજન કરવામાં આવે છે.

આ વખતનું સૂર્યગ્રહણ કેમ ખાસ છે (Surya Grahan 2023 Why is this special)
આ વખતે સૂર્યગ્રહણ ત્રણ સ્વરૂપમાં જોવા મળશે, જેને ખગોળશાસ્ત્રમાં હાઇબ્રિડ સૂર્યગ્રહણ કહેવામાં આવે છે. હાઇબ્રિડ સૂર્યગ્રહણ એ આંશિક, કુલ અને વલયાકાર સૂર્યગ્રહણનું મિશ્રણ છે. આ સૂર્યગ્રહણ લગભગ 100 વર્ષમાં માત્ર એક જ વાર જોવા મળે છે. આ સૂર્યગ્રહણ સમયે પૃથ્વીથી ચંદ્રનું અંતર ન તો વધારે હોય છે કે ન ઓછું હોય છે. આ દુર્લભ ગ્રહણ દરમિયાન, સૂર્ય થોડી સેકન્ડો માટે રિંગ જેવો આકાર બનાવે છે, જેને આગની રિંગ કહેવામાં આવે છે.

ગ્રહણની પૌરાણિક કથા (Surya Grahan Katha)
હિન્દુ ધર્મની પૌરાણિક કથા અનુસાર ગ્રહણનો સંબંધ રાહુ અને કેતુ ગ્રહો સાથે છે. કહેવાય છે કે સમુદ્ર મંથન દરમિયાન અમૃતથી ભરેલા કલશ માટે દેવતાઓ અને દાનવો વચ્ચે યુદ્ધ થયું હતું. પછી તે યુદ્ધમાં રાક્ષસોનો વિજય થયો અને રાક્ષસો કલશ સાથે પાતાળમાં ગયા. ત્યારે ભગવાન વિષ્ણુએ મોહિની અપ્સરાનું રૂપ ધારણ કર્યું અને અસુરો પાસેથી તે અમૃતનું પાત્ર લીધું. આ પછી જ્યારે ભગવાન વિષ્ણુએ દેવતાઓને અમૃત પીવડાવવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે સ્વરભાનુ નામના રાક્ષસે છેતરપિંડી કરીને અમૃત પીધું હતું અને દેવતાઓને તેની જાણ થતાં જ ભગવાન વિષ્ણુને આ વિશે કહ્યું. આ પછી ભગવાન વિષ્ણુએ સુદર્શન ચક્ર વડે તેનો શિરચ્છેદ કર્યો.