EC એ કયા આધારે શિંદેને સોંપી શિવસેના? જાણો વારસો લૂંટાયા બાદ ઉદ્ધવ પાસે શું વિકલ્પ છે

મુંબઇ : મહારાષ્ટ્રમાં શિવસેનાના નામ અને ચિહ્નને લઈને લાંબા સમયથી ચાલી રહેલ ઝઘડો હવે લગભગ પુર્ણ થઇ ચુક્યો છે. ચૂંટણી પંચે એકનાથ શિંદે જૂથને પાર્ટીનું નામ અને ચિહ્ન સોંપી દીધું છે. એકનાથ શિંદેના જૂથને હવેથી શિવસેના કહેવામાં આવશે અને તેમનું ચૂંટણી પ્રતીક ધનુષ અને તીર હશે. ચૂંટણી પંચે ચૂંટણી પ્રતીકો (આરક્ષણ અને ફાળવણી) ઓર્ડર 1968ના આધારે આ નિર્ણય લીધો છે.

પાર્ટીના બંધારણને ધ્યાને રાખીને ચૂંટણી પંચે લીધો નિર્ણય
કોને ચૂંટણી ચિન્હ મળશે તે નક્કી કરવા માટે ચૂંટણી પંચ સંપૂર્ણપણે સ્વતંત્ર છે. આ નિર્ણય પર પહોંચતા પહેલા ચૂંટણી પંચે પાર્ટીના બંધારણના ઉદ્દેશ્યો પર વિચાર કર્યો હતો. કારણ કે એકનાથ શિંદે જૂથે દાવો કર્યો હતો કે, ઉદ્ધવ જૂથ પાર્ટીના ઉદ્દેશ્યો અને ઉદ્દેશ્યોથી ભટકી ગયો છે. આ કારણે તેઓ વિવિધ વિચારધારા ધરાવતા પક્ષો સાથે ગઠબંધન કરવામાં વ્યસ્ત છે. આ પાર્ટીમાં મતભેદ અને નિરાશાનું મૂળ કારણ બની ગયું છે. તે જ સમયે, ઉદ્ધવ ઠાકરે જૂથે દાવો કર્યો હતો કે, પક્ષના બંધારણની કલમ 5 માં વર્ણવ્યા મુજબ શિવસેનાની વિચારધારા એ છે કે પક્ષ તર્કસંગત બિનસાંપ્રદાયિકતા, સમાજવાદ અને રાષ્ટ્રીય એકીકરણ માટે પ્રતિબદ્ધ રહેશે. આ સિદ્ધાંતોને અનુસરવાથી કોઇ વિચલિત નથી થયું.

બંન્ને પક્ષો દ્વારા બંધારણના પાલન અંગે રજુઆત કરવામાં આવી હતી
ચૂંટણી પંચને લાગ્યું કે, પક્ષનું બંધારણ જેના પર ઉદ્ધવ ઠાકરે જૂથ ભારે આધાર રાખે છે તે અલોકતાંત્રિક હતું. એટલું જ નહીં, પંચના કહેવા છતાં 2018માં ઉદ્ધવ ઠાકરે દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા પક્ષના બંધારણમાં સુધારાની પ્રક્રિયા અંગે ચૂંટણી પંચને જાણ કરવામાં આવી ન હતી.

મતોના અંકગણિતમાં કોને બહુમતી મળી?
ચુકાદામાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે, વિધાનમંડળના ગૃહથી લઈને સંગઠન સુધી બહુમતી શિંદે જૂથ પાસે જ જોવા મળી હતી. કમિશન સમક્ષ, બંને પક્ષોએ તેમની પુષ્ટિ માટે પોતપોતાના દાવાઓ અને દસ્તાવેજો રજૂ કર્યા. એકનાથ શિંદે જૂથ પાસે કુલ 55 વિજેતા ધારાસભ્યોમાંથી 40 ધારાસભ્યો છે. જેઓ એકીકૃત શિવસેનાની ટિકિટ પર જીત્યા છે. ઉદાહરણ તરીકે, પાર્ટીમાં પડેલા કુલ 47,82,440 મતોમાંથી 76 ટકા એટલે કે 36,57,327 મત શિંદે જૂથે તેની તરફેણમાં રજૂ કર્યા હતા.

ઉદ્ધવ ઠાકરે જુથે પોતે બંધારણનું પાલન કરતો હોવાનો દાવો કર્યો
જ્યારે, ઉદ્ધવ ઠાકરે જૂથે શિવસેનાના દાવા પર 15 મતોના દસ્તાવેજો રજૂ કર્યા હતા. કૌટુંબિક વારસો તેમજ રાજકીય વારસો. ધારાસભ્યો અને કુલ 47,82,440 મતોમાંથી માત્ર 11,25,113 મત જ દસ્તાવેજી પુરાવા રજૂ કરાયા હતા. એટલે કે ઠાકરે જૂથને માત્ર 23.5 ટકા વોટ મળ્યા હતા. ઠાકરે જૂથને શિવસેનાના કુલ 55 ધારાસભ્યોમાંથી માત્ર 15નું સમર્થન હતું. લોકસભા ચૂંટણીમાં શિંદે જૂથને ટેકો આપતા 13 સાંસદોએ કુલ 1,02,45,143 મતોમાંથી 74,88,634 મત મેળવ્યા હતા, જે પાર્ટીના કુલ 18 હતા. સભ્યોની તરફેણમાં લગભગ 73 ટકા મત પડ્યા છે, તેઓ 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં વિજેતા સાંસદ હતા.

બંન્ને જુથના નેતાઓના મતદાનના આધારે નિર્ણય લેવામાં આવ્યો
બીજી તરફ, ઠાકરે જૂથને ટેકો આપતા 5 સાંસદોએ 27,56,509 મત મેળવ્યા હતા. જે 18 સભ્યોની તરફેણમાં પડેલા કુલ મતના 27 ટકા છે. ચૂંટણી પંચે તેના નિર્ણયમાં શું કહ્યું? ચૂંટણી પંચે કહ્યું કે જ્યારે પંચ સમક્ષ કોઈ વિવાદ આવે છે, ત્યારે પક્ષના બંધારણને બિનલોકતાંત્રિક રીતે કોઈ પણ ચૂંટણી વિના પદાધિકારી તરીકે વર્તુળમાંથી નિયુક્ત કરવા માટે વિકૃત કરવામાં આવે છે. આવા પક્ષની રચનાઓ ચૂંટણી પંચમાં વિશ્વાસ પ્રેરિત કરવામાં નિષ્ફળ જાય છે. ચૂંટણી પંચે કહ્યું કે તમામ રાષ્ટ્રીય અને રાજ્ય માન્યતા પ્રાપ્ત પક્ષો માટે તેમની આંતરિક પાર્ટીની કામગીરીના મુખ્ય પાસાઓને જનતા સમક્ષ નિયમિતપણે મૂકવું ફરજિયાત હોવું જોઈએ. જેમ કે સંગઠનાત્મક વિગતો અને ચૂંટણીઓ યોજવી, તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે કે તેમના પક્ષનું બંધારણ લોકશાહી નીતિને પ્રતિબિંબિત કરે છે. EC એ નોંધ્યું કે આંતરિક લોકશાહી પદ્ધતિઓને દૂર કરીને તેમના પોતાના વિનાશને મંજૂરી આપવા માટે પાર્ટીના બંધારણમાં વારંવાર સુધારો કરવામાં આવે છે. કમિશને એમ પણ કહ્યું કે, ઓર્ડરને અંતિમ સ્વરૂપ આપતી વખતે તેણે પાર્ટીના બંધારણની કસોટી અને બહુમતીની કસોટીના સિદ્ધાંતો લાગુ કર્યા.
ઉદ્ધવ પાસે શું વિકલ્પ છે?
ઉદ્ધવ ઠાકરેની છાવણીના વકીલોનું કહેવું છે કે, તેઓ ચૂંટણી પંચના આદેશ સામે સોમવાર સુધીમાં સુપ્રીમ કોર્ટમાં અપીલ દાખલ કરી શકે છે. ઉદ્ધવ જૂથ દાવો કરી રહ્યું છે કે ચૂંટણી પંચે તેમની દલીલો ધ્યાનમાં લીધી નથી. ઠાકરે જૂથે કહ્યું કે ચૂંટણી પંચે 1999માં શિવસેનાના મૂળ બંધારણને આધાર બનાવ્યો છે. જ્યારે ઉદ્ધવ ઠાકરે અને શિંદે બંને જૂથોએ જાળવી રાખ્યું હતું કે 2018નું પક્ષનું બંધારણ અમલમાં છે.