સુપ્રીમ કોર્ટનો મોટો ચુકાદો : તલાક બાદ મુસ્લિમ મહિલાઓ ભરણ-પોષણની હકદાર

સુપ્રીમ કોર્ટે બુધવારે ચુકાદો આપ્યો હતો કે દેશમાં તલાક લીધેલ મુસ્લિમ મહિલાઓને ફોજદારી પ્રક્રિયા સંહિતા (CrPC)ની કલમ 125 હેઠળ ભરણપોષણનો દાવો કરવાનો અધિકાર છે, જે જોગવાઈને માત્ર પરિણીત મહિલાઓથી આગળ વધારી છે.

આ નિર્ણય તેલંગાણાના એક મુસ્લિમ વ્યક્તિ દ્વારા પડકારના જવાબમાં આવ્યો હતો. જેણે તેની ભૂતપૂર્વ પત્નીને વચગાળાના ભરણપોષણ ભથ્થા તરીકે રૂ. 10,000 ચૂકવવાના હાઇકોર્ટના આદેશને પડકાર્યો હતો. જસ્ટિસ બી.વી. નાગરત્ના અને ઑગસ્ટિન જ્યોર્જ મસીહે તમામ મહિલાઓ માટે CrPCની કલમ 125 લાગુ પડવાની પુષ્ટિ કરતા અલગ-અલગ પરંતુ એકસાથે ચુકાદાઓ આપ્યા હતા.

કલમ 125 CrPC

જસ્ટિસ નાગરત્નાને ટાંકીને બાર અને બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે, "અમે મુખ્ય તારણ સાથે ફોજદારી અપીલને ફગાવી રહ્યા છીએ કે CrPCની કલમ 125 તમામ મહિલાઓને લાગુ પડશે અને માત્ર પરિણીત મહિલાઓને જ નહીં."

તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે જો કોઈ મુસ્લિમ મહિલાને CrPCની કલમ 125 હેઠળ અરજી દરમિયાન છૂટાછેડા આપવામાં આવે છે, તો તે મુસ્લિમ મહિલા (લગ્ન પરના અધિકારોનું રક્ષણ) અધિનિયમ, 2019 હેઠળ આશ્રય લઈ શકે છે, જે વધારાના ઉપાય અપાવે છે.

મુસ્લિમ મહિલા (છૂટાછેડા પરના અધિકારોનું રક્ષણ) અધિનિયમ, 1986 છતા તલાક લીધેલ મુસ્લિમ મહિલાઓ પર ફોઝદારી પ્રક્રિયા સંહિતા (CrPC)ની કલમ 125 લાગુ થવાની પુષ્ટિ કરી, જેણે શરૂઆતમાં આવા દાવાઓને પ્રતિબંધિત કર્યા હતા.

આ ઐતિહાસિક શાહબાનો કેસને અનુસરે છે જ્યાં કોર્ટે CrPC ની કલમ 125 ને મુસ્લિમ મહિલાઓને પણ લાગુ પડતી બિનસાંપ્રદાયિક જોગવાઈ તરીકે માન્યતા આપી હતી.

બાર અને બેંચ અનુસાર, 1986ના કાયદાને, જોકે આ અધિકારોને ઘટાડી દીધા હતા, એક પગલું જે 2001માં યથાવત રાખવામાં આવ્યું હતું. આ મામલો ત્યારે પ્રકાશમાં આવ્યો જ્યારે અરજદાર સાથે અગાઉ લગ્ન કરનાર મુસ્લિમ મહિલાએ તેના છૂટાછેડા પછી CrPCની કલમ 125 હેઠળ ભરણપોષણ માટે અરજી કરી.

શરૂઆતમાં ફેમિલી કોર્ટે દર મહિને રૂ. 20,000 આપ્યા હતા, બાદમાં હાઇકોર્ટ દ્વારા તેને ઘટાડીને રૂ. 10,000 કરવામાં આવ્યા હતા, જેણે ઝડપી ઉકેલ લાવવા વિનંતી કરી હતી.

અરજદારે મુસ્લિમ પર્સનલ લૉ હેઠળ છૂટાછેડા પછી CrPCની કલમ 125ની અરજી સામે દલીલ કરી, 1986ના કાયદાની જોગવાઈઓને મુસ્લિમ મહિલાઓ માટે વધુ અનુકૂળ હોવાનું ટાંકીને દલીલ કરી. જો કે, કોર્ટે CrPCની કલમ 125ની સાર્વત્રિક અરજી પર ભાર મૂક્યો હતો, જે વધારાના પગલાં પૂરા પાડતા 2019ના અધિનિયમ દ્વારા પૂરક છે.