અર્થવ્યવસ્થાથી લઈને નોકરી-શિક્ષા અને મોંઘવારી સુધી… મોદી સરકારના 9 વર્ષમાં શું-શું બદલાયું?

નવી દિલ્હી: 2014ની લોકસભાની ચૂંટણીમાં જ્યારે ‘બહુત હુઈ મહેંગાઈ કી માર, અબકી બાર મોદી સરકાર…’ આવા નારા લાગ્યા હતા, ત્યારે કોંગ્રેસ સરકારથી નારાજ લોકોને એક આશા દેખાઈ. આશા હતી કે મોદી સરકાર આવ્યા બાદ ખરેખર તેમના ‘અચ્છે દિન’ આવશે. આ અપેક્ષા સાથે 17 કરોડથી વધુ લોકોએ ભાજપને મત આપ્યો. ભાજપે 282 બેઠકો જીતી હતી. આ પહેલીવાર હતું જ્યારે બિન-કોંગ્રેસી પક્ષને બહુમતી મળી હોય. 26 મે 2014 ના રોજ, નરેન્દ્ર મોદીએ પ્રથમ વખત વડા પ્રધાન તરીકે શપથ લીધા.

પાંચ વર્ષ પછી જ્યારે 2019માં લોકસભાની ચૂંટણી આવી ત્યારે એવું લાગી રહ્યું હતું કે ભાજપ 2014ના કરિશ્માનું પુનરાવર્તન કરી શકશે નહીં, પણ થયું ઊલટું. આ વખતે 23 કરોડથી વધુ લોકોએ ભાજપને વોટ આપ્યા છે. 2019માં ભાજપે 303 સીટો જીતી હતી. નરેન્દ્ર મોદી બીજી વખત વડાપ્રધાન બન્યા.

આજે મોદી સરકાર દેશમાં સત્તા પર આવ્યાના 9 વર્ષ પૂર્ણ કરી રહી છે. આ નવ વર્ષમાં ઘણું બદલાઈ ગયું છે. દેશની જીડીપી બમણી થઈ ગઈ છે. સામાન્ય માણસની વાર્ષિક આવક પણ બમણી થઈ ગઈ છે. પરંતુ મોંઘવારી પણ વધી છે. પેટ્રોલ-ડીઝલથી લઈને લોટ-ચોખાના ભાવમાં ઘણો વધારો થયો છે. મોદી સરકારના આ નવ વર્ષમાં કેટલા ‘અચ્છે દિન’ આવ્યા? વાંચો આ અહેવાલમાં…

અર્થવ્યવસ્થાનું શું થયું?
જ્યારે નરેન્દ્ર મોદી વડાપ્રધાન બન્યા ત્યારે ભારતની જીડીપી લગભગ 112 લાખ કરોડ રૂપિયા હતી. આજે ભારતની જીડીપી રૂ. 272 ​​લાખ કરોડથી વધુ છે. ભારત વિશ્વની પાંચમી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા છે. વડાપ્રધાન મોદીએ 2025 સુધીમાં ભારતના જીડીપીને $5 ટ્રિલિયન સુધી પહોંચાડવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે. જો કે, વર્તમાન સ્થિતિને જોતા, નિર્ધારિત સમય સુધીમાં આ લક્ષ્યને પૂર્ણ કરવું મુશ્કેલ છે.

મોદી સરકારમાં સામાન્ય માણસની આવકમાં મોટો વધારો થયો છે. મોદી સરકાર પહેલા સામાન્ય માણસની વાર્ષિક આવક રૂ.80,000થી ઓછી હતી. હવે તે રૂ. 1.70 લાખથી વધુ છે. એ અલગ વાત છે કે ભારતમાં હજુ પણ 80 કરોડથી વધુ લોકો છે જેમને સરકાર ગરીબ માને છે.

મોદી સરકારમાં ફોરેન એક્સચેન્જ રિઝર્વમાં અઢી ગણો વધારો થયો છે. વેપાર કરવા અને આપણા ચલણને મજબૂત રાખવા માટે ફોરેન એક્સચેન્જ રિઝર્વ આવશ્યક છે. હાલમાં દેશમાં 50 લાખ કરોડથી વધુનું વિદેશી હૂંડિયામણ ભંડાર છે.

વડા પ્રધાન મોદી ‘મેક ઇન ઇન્ડિયા’ ના નારા સાથે આવ્યા હતા. તેનો હેતુ ભારતમાં બનેલી વસ્તુઓને દુનિયામાં મોકલવાનો હતો. જો કે, ભારત હજુ પણ નિકાસ કરતા વધુ આયાત કરે છે. છેલ્લા 9 વર્ષમાં નિકાસ લગભગ બમણી થઈ ગઈ છે. 2022-23માં ભારતે 36 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુના માલની નિકાસ કરી હતી જ્યારે 2014માં 19.05 લાખ કરોડ રૂપિયાની નિકાસ કરવામાં આવી હતી. જો કે આ સમયગાળા દરમિયાન આયાતમાં પણ વધારો થયો છે.

મોદી સરકારમાં વિદેશી દેવું પણ વધ્યું છે. ભારતનું વિદેશી દેવું દર વર્ષે સરેરાશ 25 અબજ ડોલર જેટલું વધ્યું છે. મોદી સરકાર પહેલા દેશ પર લગભગ $409 બિલિયનનું વિદેશી દેવું હતું, જે હવે દોઢ ગણું વધીને લગભગ $613 બિલિયન થઈ ગયું છે.

નોકરીઓનું શું થયું?
કોઈ પણ સરકાર હોય, નોકરીઓ અંગે સરકારનો ટ્રેક રેકોર્ડ એટલો સારો નથી. મોદી સરકારમાં બેરોજગારીનો દર ઘણો વધી ગયો છે. બેરોજગારીના આંકડાઓ પર નજર રાખતી ખાનગી સંસ્થા સેન્ટર ફોર મોનિટરિંગ ઈન્ડિયન ઈકોનોમી (CMIE) અનુસાર, દેશમાં હાલમાં લગભગ 41 કરોડ લોકો પાસે નોકરીઓ છે. તે જ સમયે, મોદી સરકારના આગમન પહેલા 43 કરોડ લોકો પાસે રોજગાર હતો.

CMEIએ ગયા વર્ષે એક રિપોર્ટ જાહેર કર્યો હતો. જેમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે ભારતમાં 90 કરોડ લોકો નોકરી માટે લાયક છે. તેમાંથી 45 કરોડ લોકોએ નોકરી શોધવાનું બંધ કરી દીધું છે.

હકીકતમાં, 2019ની ચૂંટણી પછી, સરકાર દ્વારા જ કરવામાં આવેલા એક સર્વેમાં બહાર આવ્યું છે કે દેશમાં બેરોજગારીનો દર 6.1% છે. આ આંકડો 45 વર્ષમાં સૌથી વધુ હતો. સરકારી આંકડાઓ અનુસાર, મોદી સરકારના આગમન પહેલા દેશમાં બેરોજગારીનો દર 3.4% હતો, જે આ સમયે વધીને 8.1% થઈ ગયો છે.

શિક્ષણનું શું થયું?
કોઈપણ દેશના વિકાસ માટે સારું શિક્ષણ ખૂબ જ જરૂરી છે. મોદી સરકારમાં શિક્ષણ માટેનું બજેટ વધ્યું છે, પરંતુ વધારે નહીં. 9 વર્ષમાં શિક્ષણ પરનો ખર્ચ માત્ર 30 હજાર કરોડ રૂપિયા વધ્યો છે. એટલું જ નહીં દેશમાં શાળાઓ પણ ઘટી છે. મોદી સરકાર આવી તે પહેલા દેશમાં 15.18 લાખ શાળાઓ હતી જે હવે ઘટીને 14.89 લાખ થઈ ગઈ છે.

નેશનલ ફેમિલી હેલ્થ સર્વે-5 મુજબ દેશમાં હજુ પણ લગભગ 30 ટકા મહિલાઓ અને 15 ટકા પુરૂષો અભણ છે. 10માંથી 6 છોકરીઓ 10મા ધોરણથી આગળ અભ્યાસ કરી શકતી નથી. તે જ સમયે, 10માંથી 5 પુરુષો એવા છે જેઓ 10મા પછી અભ્યાસ છોડી રહ્યા છે.

ભારત હજુ પણ શાળા શિક્ષણમાં નબળું છે. પરંતુ ઉચ્ચ શિક્ષણમાં થોડો સુધારો થયો છે. યુનિવર્સિટીઓની સંખ્યા વધીને 1100થી વધુ થઈ ગઈ છે.

સ્વાસ્થ્યનું શું થયું?
કોરોનાએ બતાવ્યું કે એક દેશ માટે મજબૂત હેલ્થ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર કેટલું મહત્વનું છે. મોદી સરકારમાં સ્વાસ્થ્ય બજેટમાં લગભગ 140 ટકાનો વધારો થયો છે. આ વર્ષે સરકારે સ્વાસ્થ્ય માટે 89 હજાર કરોડ રૂપિયાથી વધુનું બજેટ રાખ્યું છે.

મોદી સરકારમાં ડોક્ટરોની સંખ્યામાં 4 લાખથી વધુનો વધારો થયો છે. તાજેતરમાં, સરકારે સંસદમાં જણાવ્યું હતું કે દેશમાં 13 લાખથી વધુ એલોપેથિક ડોક્ટરો છે. આ સિવાય 5.65 લાખ આયુર્વેદિક ડોક્ટરો પણ છે. તે મુજબ, દર 834 લોકો માટે એક ડૉક્ટર છે.

મોદી સરકારમાં મેડિકલ કોલેજ અને એમબીબીએસની સીટો બંનેમાં વધારો થયો છે. હાલમાં દેશમાં 660 મેડિકલ કોલેજો છે, જેમાં MBBSની એક લાખથી વધુ બેઠકો છે.

ખેતી અને ખેડૂતોનું શું થયું?
ખેડૂતોનું સૌથી મોટું આંદોલન મોદી સરકારમાં થયું. આ આંદોલન એક વર્ષથી વધુ ચાલ્યું. ખેડૂતોના આંદોલન પછી મોદી સરકારે ત્રણેય કૃષિ કાયદા પાછા ખેંચી લીધા હતા.

MSPને લઈને પણ ખેડૂતોનો વિરોધ હતો. આંકડાઓ અનુસાર, મોદી સરકારમાં ઘઉં પર MSP 775 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ અને ચોખા પર 730 રૂપિયાનો વધારો થયો છે.

મોદી સરકારે 2022 સુધીમાં ખેડૂતોની આવક બમણી કરવાનું વચન આપ્યું હતું. 2022ના આંકડા હજુ આવ્યા નથી. પરંતુ, ગયા વર્ષે કૃષિ અંગેની સંસદીય સમિતિએ લોકસભામાં પોતાનો અહેવાલ રજૂ કર્યો હતો.

આ રિપોર્ટમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે 2018-19માં ખેડૂતોની માસિક આવક 10,248 રૂપિયા છે, જ્યારે અગાઉ 2012-13માં ખેડૂતોની આવક અને ખર્ચ પર એક સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો. તે સર્વેમાં બહાર આવ્યું હતું કે ખેડૂતોની માસિક આવક રૂ. 6,426 છે.

મોંઘવારીનું શું થયું?
‘બહુ થયો મોંઘવારીનો માર, આ વખતે મોદી સરકાર’ 2014ની લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપનું સૂત્ર હતું. પરંતુ મોદી સરકારમાં મોંઘવારી બેફામ રીતે વધી છે.

પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ આસમાને પહોંચી ગયા છે. 9 વર્ષમાં પેટ્રોલના ભાવમાં 24 રૂપિયા અને ડીઝલના ભાવમાં 34 રૂપિયા પ્રતિ લીટરનો વધારો થયો છે.

પેટ્રોલ-ડીઝલ ઉપરાંત ગેસ સિલિન્ડરની કિંમતમાં પણ ઝડપથી વધારો થયો છે. મોદી સરકાર પહેલા સબસિડીવાળો સિલિન્ડર 414 રૂપિયામાં મળતો હતો. હવે સિલિન્ડર પર નજીવી સબસિડી ઉપલબ્ધ છે. અત્યારે LPG સિલિન્ડરની કિંમત 1100 રૂપિયા સુધી પહોંચી ગઈ છે.

એટલું જ નહીં, 9 વર્ષમાં એક કિલો લોટના ભાવમાં 52%, એક કિલો ચોખાના ભાવમાં 43%, એક લિટર દૂધના ભાવમાં 56% અને એક કિલો મીઠાના ભાવમાં 53%નો વધારો થયો છે.

હવે વડાપ્રધાન મોદી સામે સૌથી મોટો પડકાર દેશની અર્થવ્યવસ્થાને ટ્રેક પર રાખવાનો છે. પહેલા કોરોના મહામારી અને પછી રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધે વિશ્વભરમાં આર્થિક મંદીનો ભય વધારી દીધો છે. મોટી અર્થવ્યવસ્થાઓ હચમચી રહી છે. અમેરિકા ડિફોલ્ટની આરે છે. સમગ્ર વિશ્વમાં મોંઘવારી વધી રહી છે. પેટ્રોલ-ડીઝલના ભાવ આસમાને છે. હવે વડાપ્રધાન મોદીએ આ તમામ પડકારોને પાર કરવાના છે.