ચંદ્ર પર તિરંગો લહેરાવ્યા બાદ હવે સૂર્યનો વારો, જાણો ભવિષ્યમાં ISRO બીજા કયા કમાલ કરવા જઈ રહ્યું છે

Chandrayaan-3: ભારતના Chandrayaan-3 એ બુધવારે (23 ઓગસ્ટ) ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર સફળ લેન્ડિંગ સાથે ઇતિહાસ રચ્યો હતો. ભારત દક્ષિણ ધ્રુવ સુધી પહોંચનાર પ્રથમ દેશ બની ગયો છે. ચંદ્ર પર વિજય મેળવ્યા બાદ ISROની નજર હવે સૂર્ય પર છે. ચાલો તમને જણાવીએ કે ઇસરો આવનારા સમયમાં શું અજાયબી કરવા જઈ રહ્યું છે.

ISROનું આગામી મિશન આદિત્ય એલ-1 જેમાં સૂર્યનો અભ્યાસ કરવામાં આવશે. સૂર્યનો અભ્યાસ કરતું આ પહેલું ભારતીય મિશન હશે. આ મિશનમાં, અવકાશયાનને પૃથ્વીથી લગભગ 1.5 મિલિયન કિમી દૂર લૈગ્રેંજ પોઈન્ટ-1 (L-1) ની આસપાસ હોલો ઓર્બિટમાં મૂકવામાં આવશે. L-1 બિંદુ એવી જગ્યા છે જ્યાં ગ્રહણની કોઈ અસર થતી નથી અને અહીંથી આપણે સૂર્યને સતત જોઈ શકીએ છીએ.

મિશન આદિત્ય L-1

આનાથી વાસ્તવિક સમયમાં સૌર ગતિવિધિઓ અને અંતરિક્ષ મોસમ પર તેના પ્રભાવને જોવાનો વધારે લાભ મળશે. અવકાશયાન સૂર્યના વિવિધ સ્તરોનું અવલોકન કરવા માટે સાત પેલોડ વહન કરશે. આ મિશન દ્વારા સૂર્યની ગતિવિધિઓને સમજવામાં સરળતા રહેશે. મિશન આદિત્ય એલ-1 સપ્ટેમ્બર 2023માં લોન્ચ થવાની સંભાવના છે.

ચંદ્ર ધ્રુવીય સંશોધન મિશન (LUPEX)

ભારતનું આગામી આયોજિત ચંદ્ર મિશન લુનર પોલર એક્સપ્લોરેશન મિશન (LUPEX) હશે. આ જાપાનના JAXA અને ભારતના ISROનું સંયુક્ત મિશન હશે. તેમાં નાસા, યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સીના સાધનો પણ હશે. તેમાં ઓર્બિટર, લેન્ડર અને રોવર સામેલ હશે. 2024 પછી તેને લોન્ચ કરવાની યોજના છે.

NASA-ISRO SAR (NISAR)

ક્લાઈમેટ ચેન્જ પર નજર રાખવા માટે ઈસરો આવતા વર્ષે અર્થ ઓબ્ઝર્વેશન સેટેલાઇટ એટલે કે નિસાર લોન્ચ કરશે. તેને નાસા અને ઈસરો દ્વારા સંયુક્ત રીતે વિકસાવવામાં આવી રહ્યો છે. આ પૃથ્વી અવલોકન ઉપગ્રહો પૃથ્વીની ઇકોસિસ્ટમ, બરફના જથ્થા, વનસ્પતિ બાયોમાસ, દરિયાની સપાટીમાં વધારો, ભૂગર્ભજળ અને ભૂકંપ, ત્સુનામી, જ્વાળામુખી અને ભૂસ્ખલન સહિતના કુદરતી સંકટોને સમજવા માટે ડેટા પ્રદાન કરશે. તેને 2024માં લોન્ચ કરવામાં આવી શકે છે.

સ્પેસ ડોકીંગ પ્રયોગ (SPADEX)

આ મિશન અવકાશમાં સ્પેસ સ્ટેશન બનાવવાની શરૂઆત હશે. સ્વાયત્ત ડોકીંગ દર્શાવવા માટે આ એક ટેક્નોલોજી મિશન હશે, જેનો મૂળ અર્થ છે અવકાશમાં બે અવકાશયાનને જોડવા માટેની ટેક્નોલોજી વિકસાવવી. અવકાશમાં સ્ટેશન બનાવતા પહેલા, બે ઉપગ્રહોને જોડવાની ક્ષમતા પ્રાપ્ત કરવી જરૂરી છે.

આને સ્પેસ ડોકિંગ એક્સપેરીમેન્ટ એટલે કે SPADEX કહેવાય છે. આ પ્રોજેક્ટ બે અવકાશયાન (ચેઝર અને ટાર્ગેટ)ને ડોક કરવા માટે જરૂરી ટેક્નોલોજીના વિકાસ અને પ્રદર્શનમાં મદદ કરશે. ડોક પોઝિશનમાં, તે એક અવકાશયાનને બીજા અવકાશયાનની એટીટ્યૂડ કન્ટ્રોલ સિસ્ટમથી નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરશે. તેને 2024માં લોન્ચ કરવામાં આવી શકે છે.

એક્સ-રે પોલેરીમીટર સેટેલાઇટ (XPoSat)

એક્સ-રે પોલેરિમીટર સેટેલાઇટ (XPoSat) એ ખગોળશાસ્ત્રીય એક્સ-રે સ્ત્રોતોનો અભ્યાસ કરવા માટેનું ભારતનું પ્રથમ સમર્પિત ધ્રુવીયમીટર મિશન છે. આમાં, અવકાશયાન પૃથ્વીની નીચેની ભ્રમણકક્ષામાં બે વૈજ્ઞાનિક પેલોડ વહન કરશે. આ વર્ષે તેને લોન્ચ કરવાની યોજના છે.

મિશન ગગનયાન

આ મિશન મનુષ્યને અવકાશમાં મોકલવાનું હશે. ઈસરોની માનવ અવકાશ ઉડાનનો આ પ્રારંભિક તબક્કો હશે. આ મિશનના ત્રણ તબક્કા હશે જેમાં બે માનવરહિત ઉડાન અને એક ફ્લાઇટ માનવોને અવકાશમાં મોકલશે. મિશન માટે 3 સભ્યોની ટીમને 400 કિમીની ભ્રમણકક્ષામાં થોડા દિવસો માટે મોકલવામાં આવશે. આ પછી તેમને સુરક્ષિત રીતે પૃથ્વી પર પાછા લાવવામાં આવશે. તેને 2024માં લોન્ચ કરવામાં આવી શકે છે.

મિશન મંગલયાન-2

મંગળયાન-2 અથવા માર્સ ઓર્બિટર મિશન-2 મંગળ પરનું ભારતનું બીજું મિશન હશે. ઈસરો 2024 કે 2025માં મંગળ પર મિશન મોકલશે. આ મિશનમાં ઓર્બિટરને મંગળની નજીકની કક્ષામાં મોકલવામાં આવશે. આ મિશન દ્વારા મંગળ વિશે વધુ માહિતી એકત્ર કરવામાં આવશે.

મિશન શુક્રયાન-1

ISROનું મિશન શુક્રયાન-1 શુક્ર વિશે માહિતી એકત્ર કરવા માટે મોકલવામાં આવશે. આ મિશનમાં ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થા શુક્રની સપાટી અને વાતાવરણનો અભ્યાસ કરવા માટે ઓર્બિટર મોકલશે. તેને આવતા વર્ષે પણ લોન્ચ કરવામાં આવે તેવી શક્યતા છે.

રેડિયોઆઇસોટોપ થર્મોઇલેક્ટ્રિક જનરેટર (RTG)

આ પરમાણુ સંચાલિત એન્જિન છે. ISRO BARC સાથે મળીને પરમાણુ સંચાલિત એન્જિન વિકસાવવાની યોજના બનાવી રહ્યું છે. અંતરિક્ષયાનને ઊંડા અવકાશમાં મોકલવા માટે આ જરૂરી છે.

અર્ધ-ક્રાયોજેનિક એન્જિનનો વિકાસ

ISRO ભવિષ્યના રોકેટના બુસ્ટર સ્ટેજને પાવર આપવા માટે 2000 kN (કિલો ન્યૂટન) થ્રસ્ટના સેમી-ક્રાયોજેનિક એન્જિન વિકસાવી રહ્યું છે. તેનાથી વધુ શક્તિશાળી રોકેટ વિકસાવવામાં મદદ મળશે.

આર્ટેમિસ એકોર્ડ્સ

ભારતે આર્ટેમિસ કરારમાં જોડાવાનો નિર્ણય કર્યો છે. તે ગ્રહોની શોધ અને સંશોધન પર યુએસની આગેવાની હેઠળની આંતરરાષ્ટ્રીય ભાગીદારી છે. હાલમાં તેમાં 27 દેશો સામેલ છે.