Delhi Air Pollution: દિવાળી બાદ દિલ્હી વિશ્વનું સૌથી પ્રદુષિત શહેર, લાહોર-કરાંચીનું પણ નામ

Delhi Pollution Today: દિલ્હીમાં પ્રદૂષણનું સ્તર નોંધપાત્ર રીતે વધી ગયું હતું પરંતુ વરસાદને કારણે દિલ્હીવાસીઓને વાયુ પ્રદૂષણથી ઘણી હદ સુધી રાહત મળી છે. દિવાળીના અવસર પર પ્રતિબંધ હોવા છતાં ફટાકડા ફોડવાથી તેણીનું રવિવારે (12 નવેમ્બર) રાત્રે મૃત્યુ થયું હતું. દિવાળી પછી, સોમવાર (13 નવેમ્બર), દિલ્હી ધુમાડાના સ્તરથી જાગી ગયું અને વાયુ પ્રદૂષણનું સ્તર ફરી એકવાર વધ્યું. એર ક્વોલિટી મોનિટરિંગમાં વિશેષતા ધરાવતી સ્વિસ કંપની ‘IQAIR’ અનુસાર સોમવારે દિલ્હી વિશ્વનું સૌથી પ્રદૂષિત શહેર હતું. આ પછી પાકિસ્તાનના લાહોર અને કરાચી શહેરોનો સમાવેશ થાય છે. વિશ્વના સૌથી પ્રદૂષિત શહેરોમાં મુંબઈ અને કોલકાતા પાંચમા અને છઠ્ઠા સ્થાને છે.

દિવાળીના દિવસે દિલ્હીમાં આઠ વર્ષમાં સૌથી સારી હવાની ગુણવત્તા નોંધવામાં આવી હતી. આ સમયગાળા દરમિયાન, 24-કલાકનો સરેરાશ હવા ગુણવત્તા સૂચકાંક (AQI) સાંજે 4 વાગ્યે 218 નોંધાયો હતો. જોકે, રવિવારે મોડી રાત્રે ફટાકડા ફોડવાના કારણે નીચા તાપમાન વચ્ચે પ્રદૂષણનું સ્તર ઝડપથી વધી ગયું હતું. શૂન્ય અને 50 ની વચ્ચેનો AQI ‘સારું’ છે, 51 થી 100 ‘સંતોષકારક’ છે, 101 થી 200 ‘મધ્યમ’ છે, 201 થી 300 ‘નબળું’ છે, 301 થી 400 ‘ખૂબ ખરાબ’ છે અને 401 થી 450 ‘નબળું’ છે ‘ગંભીર’ ગણાય છે. જ્યારે AQI 450 થી વધી જાય છે, ત્યારે તેને ‘ખૂબ ગંભીર’ શ્રેણીમાં ગણવામાં આવે છે.

ફટાકડા હવાને ઝેર આપે છે

સોમવારે સવારે 7 વાગ્યે AQI 275 (નબળી કેટેગરી) નોંધવામાં આવ્યો હતો, જે ધીમે ધીમે વધીને 4 વાગ્યા સુધીમાં 358 થયો હતો. સોમવારે સાંજે 4 વાગ્યે પૂરા થયેલા 24 કલાકમાં, ગાઝિયાબાદમાં AQI 186 થી વધીને 349, ગુરુગ્રામમાં 193 થી 349, નોઈડામાં 189 થી 363, ગ્રેટર નોઈડામાં 165 થી 342 અને ફરીદાબાદમાં 172 થી વધીને 370 થઈ ગયો. આ સ્થળોએ ફટાકડા ફોડવાના અહેવાલો છે. આરકે પુરમ (402), જહાંગીરપુરી (419), બવાના (407) અને મુંડકા (403) સહિત દિલ્હીના કેટલાક વિસ્તારોમાં પ્રદૂષણનું સ્તર ‘ગંભીર’ શ્રેણી (400 અને 450 વચ્ચે AQI) સુધી પહોંચી ગયું છે.

આ વિસ્તારોમાં PM2.5 (સૂક્ષ્મ કણો કે જે શ્વાસ લેવામાં આવે ત્યારે શ્વસનતંત્રમાં પ્રવેશી શકે છે અને શ્વસન સંબંધી સમસ્યાઓનું કારણ બને છે) ની સાંદ્રતા 60 માઇક્રોગ્રામ પ્રતિ ઘન મીટરની સલામત મર્યાદા કરતાં છ થી સાત ગણી વધારે હતી. ફટાકડાના કારણે, ઓખલા અને જહાંગીરપુરી સહિત રાજધાનીના ઘણા સ્થળોએ સવારે PM 2.5 ની સાંદ્રતા 1,000 માઇક્રોગ્રામ પ્રતિ ક્યુબિક મીટરને વટાવી ગઈ. સેન્ટ્રલ પોલ્યુશન કંટ્રોલ બોર્ડ (CPCB)ના ડેટા અનુસાર, દિવાળીના બીજા દિવસે દેશભરના શહેરોમાં વાયુ પ્રદૂષણના સ્તરમાં તીવ્ર વધારો જોવા મળ્યો હતો.

દિવાળી પર પ્રદૂષણનું સ્તર વધ્યું

AQI ઉત્તર પ્રદેશના બાગપતમાં 235 થી વધીને 385, કૈથલ, હરિયાણામાં 152 થી વધીને 361, પંજાબના ભટિંડામાં 180 થી 380, ભરતપુર, રાજસ્થાનમાં 211 થી 346, ભુવનેશ્વરમાં 260 થી વધીને 380 અને ભુવનેશ્વર, O41 માં કટકમાં 355 થયું. દિલ્હી પ્રદૂષણ નિયંત્રણ સમિતિ (DPCC)ના ડેટા અનુસાર, જવાહરલાલ નહેરુ સ્ટેડિયમમાં PM2.5 પ્રદૂષણનું સ્તર સવારે 2 વાગ્યા સુધીમાં વધીને 1,423 માઈક્રોગ્રામ પ્રતિ ઘન મીટર થઈ ગયું હતું, પરંતુ તાપમાનમાં વધારો થવાને કારણે બપોરના 12 વાગ્યા સુધીમાં ધીમે ધીમે ઘટીને 101 માઈક્રોગ્રામ પ્રતિ ક્યુબિક મીટર થઈ ગયું હતું. ઓખલામાં PM-2.5 ની સાંદ્રતા સવારે 1 વાગ્યે 1,629 માઈક્રોગ્રામ પ્રતિ ઘન મીટર હતી અને બપોરે 12 વાગ્યા સુધીમાં ઘટીને 157 માઈક્રોગ્રામ પ્રતિ ક્યુબિક મીટર થઈ ગઈ હતી. ડેટા દર્શાવે છે કે મધરાતે 12 વાગ્યે આનંદ વિહારમાં હવાની ગુણવત્તા મોનિટરિંગ સેન્ટરે PM-2.5 ની સાંદ્રતા 1,985 માઇક્રોગ્રામ પ્રતિ ક્યુબિક મીટર નોંધી હતી.

ફેફસાને નુકસાન પહોંચાડતા કણોમાં વધારો

દિલ્હી પોલ્યુશન કંટ્રોલ કમિટી (DPCC)ના વિશ્લેષણ મુજબ, આ વર્ષે દિવાળી પર, રાષ્ટ્રીય રાજધાનીમાં ફેફસાને નુકસાન પહોંચાડતા PM2.5 અને PM10નું સ્તર ગયા વર્ષની દિવાળીના દિવસની સરખામણીમાં અનુક્રમે 45 ટકા અને 33 ટકા વધ્યું છે. પ્રદૂષણ નિયંત્રણ સંસ્થાએ એમ પણ જણાવ્યું હતું કે રાષ્ટ્રીય રાજધાનીમાં લગભગ તમામ હવા ગુણવત્તા નિરીક્ષણ કેન્દ્રોએ ગયા વર્ષની સરખામણીમાં દિવાળી પર પ્રદૂષણના સ્તરમાં વધારો નોંધ્યો હતો. સેન્ટ્રલ પોલ્યુશન કંટ્રોલ બોર્ડના ડેટા અનુસાર, ગયા વર્ષે દિવાળી પર દિલ્હીમાં AQI 312, 2021માં 382, ​​2020માં 414, 2019માં 337, 2018માં 281, 2017માં 319 અને 2016માં 431 હતો.

ફટાકડાને કારણે AQI બગડ્યો

દિવાળીના એક દિવસ પછી શહેરનો AQI વર્ષ 2015માં 360, 2016માં 445, 2017માં 403, 2018માં 390, 2019માં 368, 2020માં 435, 2021માં 462 અને 023માં 3023 હતો. આ દિવાળી પહેલા તૂટક તૂટક વરસાદ અને જોરદાર પવનને કારણે, શનિવાર અને રવિવારે રાષ્ટ્રીય રાજધાનીમાં આકાશ સ્વચ્છ અને તડકો રહ્યો હતો. 28 ઓક્ટોબરથી બે અઠવાડિયા સુધી શહેરમાં હવાની ગુણવત્તા ‘ખૂબ જ નબળી’ થી ‘ગંભીર’ સુધીની હતી અને આ સમયગાળા દરમિયાન રાજધાનીમાં ગૂંગળામણભરી ધુમ્મસ છવાઈ ગઈ હતી. છેલ્લા ત્રણ વર્ષના વલણને ધ્યાનમાં રાખીને, દિલ્હીએ રાજધાનીની અંદર ફટાકડાના ઉત્પાદન, સંગ્રહ, વેચાણ અને ઉપયોગ પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધની જાહેરાત કરી હતી.

જાણો ફટાકડા કેટલું નુકસાન પહોંચાડે છે

ગયા વર્ષે, પરાળ સળગાવવાની ઘટનાઓમાં ઘટાડો, વિલંબિત વરસાદ, અનુકૂળ હવામાન પરિસ્થિતિઓ અને વહેલી દિવાળીએ રાષ્ટ્રીય રાજધાનીને પ્રકાશના તહેવાર પછી ગેસ ચેમ્બરમાં ફેરવાતી અટકાવી હતી. દિલ્હીમાં પાર્ટિક્યુલેટ મેટર (PM) પ્રદૂષણના સ્ત્રોતોની ઓળખ કરતી ‘ડિસિઝન સપોર્ટ સિસ્ટમ’ના ડેટા અનુસાર, રાષ્ટ્રીય રાજધાનીમાં રવિવારે PM 2.5 પ્રદૂષણના 35 ટકા પડોશી રાજ્યો, ખાસ કરીને પંજાબ અને હરિયાણામાં સ્ટબલ સળગાવવાને કારણે થયા હતા. બહાર નીકળતો ધુમાડો જવાબદાર હતો.. સોમવારે તે 22 ટકા અને મંગળવારે 14 ટકા રહેવાની ધારણા છે. ડેટામાં એ પણ જાણવા મળ્યું છે કે શહેરમાં પ્રદૂષણનું અન્ય એક મુખ્ય કારણ પરિવહન છેલ્લા કેટલાક દિવસોમાં દિલ્હીની ખરાબ હવામાં 12 થી 14 ટકા ફાળો આપે છે.