આદિવાસી પ્રભુત્વ ધરાવતી કોંગ્રેસની પરંપરાગત વિધાનસભા બેઠક ડાંગ પર જાણો કોણ મારશે બાજી

સંજય રાઠોડ, સુરત: દક્ષિણ ગુજરાતનો ડાંગ જિલ્લો તેના જંગલો અને પર્વતોની સુંદરતા માટે જાણીતો છે. જિલ્લાના સાપુતારા હિલ સ્ટેશનની મુલાકાતે પડોશી રાજ્ય મહારાષ્ટ્રમાંથી પણ લોકો આવે છે. આ જિલ્લાની 94% વસ્તી આદિવાસી સમાજમાંથી આવે છે જેમનું જીવન જ જંગલ છે. ગુજરાતની 182 વિધાનસભા બેઠકોમાંથી 173 ડાંગ વિધાનસભા બેઠકો છે. જે અનુસૂચિત જનજાતિ માટે અનામત છે. હાલમાં 2020માં આ ડાંગ વિધાનસભા મત વિસ્તારમાંથી ચૂંટાયેલા ભાજપના વિજયભાઈ રમેશભાઈ પટેલ ધારાસભ્ય છે.

ડાંગ વિધાનસભા મતવિસ્તારની રાજકીય, ભૌગોલિક અને સામાજિક રચના
દક્ષિણ ગુજરાતની ડાંગ વિધાનસભા વલસાડ લોકસભા મતવિસ્તાર હેઠળ આવે છે. વઘઈ, આહવા અને સુબીર તાલુકાઓ ડાંગ વિધાનસભા મતવિસ્તારમાં આવે છે. આ બેઠક માટે કોંગ્રેસ અને ભાજપ આગામી 2022ની વિધાનસભા ચૂંટણી જીતવા માટે કમર કસી રહ્યા છે. ડાંગ જિલ્લાના પાંચ રાજાઓ છે જેમને ભારત સરકાર દ્વારા માન્યતા આપવામાં આવી છે. 1842માં બ્રિટિશ રાજ અને રાજાઓ વચ્ચે એક કરાર થયો હતો, જે હજુ પણ અકબંધ છે. ડાંગ જિલ્લાની વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં મુખ્ય બે રાજકીય પક્ષો ભાજપ અને કોંગ્રેસની ભૂમિકા છે. આ વિધાનસભા ક્ષેત્રની એક વિશેષતા એ છે કે અહીં પુરૂષો કરતાં મહિલાઓની સંખ્યા વધુ છે. ડાંગ જિલ્લામાં, ડોમિસાઇલ સમુદાયમાં કુકડા સમાજનું વર્ચસ્વ છે જે 45% છે, ત્યારબાદ વારલી સમાજ જે 40% છે અને કુકડા વસાવા સમાજ જે 5-8% છે. આ વિધાનસભા ક્ષેત્રમાં કોલચા, આદિમજુથ અને મુસ્લિમ મતદારો પણ નોંધપાત્ર છે. આ વિધાનસભા ક્ષેત્રમાં કુલ 1,66,443 મતદારો છે.

રાજકીય પૃષ્ઠભૂમિ
ડાંગ-વાંસદા વિધાનસભા બેઠક 1975માં અસ્તિત્વમાં આવી હતી. અનુસૂચિત જનજાતિ માટે અનામત આ બેઠક પર અત્યાર સુધીમાં 6 જુદા જુદા ઉમેદવારોએ પોતાનો વિજય નોંધાવ્યો છે. આ સીટ પરથી સૌથી વધુ વખત મધુભાઈ ભોય છે, જેઓ આ સીટ પરથી પહેલીવાર જેડીયુમાંથી ચૂંટાયા હતા. ત્યાર બાદ ત્રણ વખત કોંગ્રેસમાંથી ચૂંટાયા છે. ભાસ્કર ભાઈ બાગુલ 1975માં પ્રથમવાર યોજાયેલી આ વિધાનસભા બેઠક પરથી એનસીઓ (નેશનલ કોંગ્રેસ ઓર્ગેનાઈઝેશન)ની ટિકિટ પર ધારાસભ્ય તરીકે ચૂંટાયા હતા. 1980માં કોંગ્રેસના પટેલ ગોવિંદભાઈ, 1985માં કોંગ્રેસના પટેલ ચંદરભાઈ, 1990માં જનતા પક્ષમાંથી મધુભાઈ ભોય ચૂંટાયા, 1995માં ફરી કોંગ્રેસમાંથી મધુભાઈ ભોય, 1998માં કોંગ્રેસના મધુભાઈ ભોય, 2002માં કોંગ્રેસના મધુભાઈ ભોય. 2007માં ભાજપે જીત મેળવી હતી. જેમાં વિજયભાઈ પટેલે વિજેતા થયા હતા. 2012 અને 2017ની વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસના મંગળભાઈ ગાવિત ફરી જીત્યા હતા, ત્યારબાદ મંગલ ગાવીતે પક્ષ પલટો કર્યો અને ભાજપમાં જોડાયા હતા.

2020માં જ્યારે પેટા ચૂંટણી યોજાઈ ત્યારે ભાજપે મંગલ ગાવિતને બદલે વિજય પટેલને મેદાનમાં ઉતાર્યા હતા અને તેમણે પોતાની જીત મેળવી હતી. રાજ્યસભાની ચૂંટણી દરમિયાન કોંગ્રેસના ધારાસભ્ય મંગલ ગાવિતે કોંગ્રેસના ધારાસભ્ય પદ પરથી રાજીનામું આપી દીધું હતું. આ દરમિયાન કોંગ્રેસે ભાજપના વિજય પટેલને હરાવવા માટે સૂર્યકાંત ગાવિતને ટિકિટ આપી હતી પરંતુ તેમને હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.

2022 ચૂંટણી મુદ્દાઓ
આ વખતની વિધાનસભાની ચૂંટણીના ચુંટણી મુદ્દાઓ કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકાર દ્વારા શાસક પક્ષની આ વિસ્તારમાં કરાયેલા વિકાસના કામો હોઈ શકે છે. બીજી તરફ વિપક્ષ બેરોજગારી, સારું શિક્ષણ અને પ્રદુષણ મુક્ત ઉદ્યોગો સ્થાપવા તથા રોજગારી મુખ્ય મુદ્દા હશે. ડાંગ વિધાનસભાના આ ડુંગરાળ વિસ્તારના વિકાસની વાત કરવામાં આવે તો રોડ રસ્તાઓ પહેલા કરતા ઘણા સારા થયા છે. હજુ પણ ઘણા વિસ્તારોમાં પીવાના પાણીની સમસ્યા યથાવત છે. અહીં વસતા આદિવાસીઓ હજુ પણ અન્ય અનેક પ્રાથમિક સુવિધાઓથી વંચિત છે. આવી સ્થિતિમાં આ વર્ષના અંતમાં યોજાનારી વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં કયો પક્ષના ધારાસભ્યને પસંદ કરે છે તે તો ચૂંટણીના પરિણામો બાદ જ ખબર પડશે.

ધારાસભ્યનો પરિચય